Дагавор аб утварэнні СССР 4/112» 197, 357; 5/389

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Дэкларацыя аб утварэнні СССР 4/112, 197, 357; 5/389

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ДАГАВО́Р АБ УТВАРЭ́ННІ СССР 1922,

дзяржаўны акт, які юрыдычна аформіў аб’яднанне 4 сав. сацыяліст. рэспублік (РСФСР, УССР, БССР, ЗСФСР) у дзяржаву — Саюз Сав. Сацыяліст. Рэспублік. Зацверджаны 30.12.1922 (разам з Дэкларацыяй аб утварэнні СССР) на І з’ездзе Саветаў СССР; пазней уключаны ў Канстытуцыю СССР 1924. Прадугледжваў адзінае саюзнае грамадзянства для ўсіх грамадзян сав. рэспублік, стварэнне саюзных органаў улады (ЦВК, 10 наркаматаў, Вярх. суда, Аб’яднанага дзяржаўнага палітычнага ўпраўлення і інш.), права свабоднага выхаду з Саюза кожнай з рэспублік. Перастаў дзейнічаць у снежні 1991 у сувязі з абвяшчэннем Садружнасці Незалежных Дзяржаў (СНД; гл. Белавежскія пагадненні 1991). 10.12.1991 Вярх. Савет Беларусі прыняў пастанову аб дэнансацыі дагавора 1922 у адносінах да Рэспублікі Беларусь.

т. 5, с. 571

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

утварэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. утварэ́нне утварэ́нні
Р. утварэ́ння утварэ́нняў
Д. утварэ́нню утварэ́нням
В. утварэ́нне утварэ́нні
Т. утварэ́ннем утварэ́ннямі
М. утварэ́нні утварэ́ннях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

каалі́цыя, ‑і, ж.

1. Часовы палітычны або ваенны саюз дзяржаў для сумесных дзеянняў на міжнароднай арэне. Антыгітлераўская кааліцыя.

2. Пагадненне некалькіх палітычных партый аб утварэнні змешанага (кааліцыйнага) урада.

[Лац. coalitus — аб’яднаны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спарабла́ст

(ад спора + -бласты)

утварэнні, якія ўзнікаюць пры спарагоніі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

капі́ніі

(ад лац. соріа = мноства)

утварэнні ў калоніі некаторых гідразояў, аналагічныя карзінцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

безаа́ры

(перс. bezoari)

утварэнні са шчыльна збітай шэрсці жывёл або валокнаў раслін, якія часам выяўляюць у страўніках жвачных жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

маніфе́ст, ‑а, М ‑сце, м.

1. Урачыстая адозва вярхоўнай улады да народа з выпадку якіх‑н. надзвычайна важных падзей. Маніфест часовага рабоча-сялянскага ўрада Беларусі аб утварэнні БССР абнародаваны 1 студзеня 1919 г.

2. Палітычная адозва праграмнага характару. Маніфест Камуністычнай партыі.

3. Пералік прынцыпаў якой‑н. літаратурнай або мастацкай групы ці напрамку. Маніфест футурыстаў.

[Ад лац. manifēstus — яўны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

везі́кулы

(лац. vesicula)

1) пухіркі на скуры, высыпка;

2) утварэнні ў арганізме (на лёгкіх, у яечніку і інш.), якія маюць выгляд пузыркоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)