унука
Том: 35, старонка: 31.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
уну́к
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
уну́к |
уну́кі |
| Р. |
уну́ка |
уну́каў |
| Д. |
уну́ку |
уну́кам |
| В. |
уну́ка |
уну́каў |
| Т. |
уну́кам |
уну́камі |
| М. |
уну́ку |
уну́ках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пра́ўнук, -а, мн. -і, -аў, м.
Сын унука ці ўнучкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыахво́ціць, ‑вочу, ‑воціш, ‑воціць; зак., каго-што.
Выклікаць у каго‑н. ахвоту да якога‑н. занятку. Дзед таксама стараўся прыахвоціць унука да кнігі. Каваленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заці́скаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Ціскаючы, змучыць. Як толькі Сашка з маці прыехалі ў Багатую Граду да дзеда Мікалая, бабуля Вікця.. ледзь не заціскала ў абдымках унука. Даніленка.
заціска́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑ае.
Незак. да заціснуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
налама́ць, -ламлю́, -ло́міш, -ло́міць; -лама́ў, -ма́ла; -ламі́; -лама́ны; зак.
1. чаго. Зламаць нейкую колькасць чаго-н.; паламаць.
Н. галля.
Н. цацак.
2. што. Зламаць не да канца, надламаць.
Н. галінку.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго. Схіліць да чаго-н., угаварыць заняцца чым-н. (разм.).
Н. унука на сталярства.
◊
Наламаць руку на чым (разм.) — набыць вопыт у якой-н. справе.
|| незак. нало́мліваць, -аю, -аеш, -ае і нало́мваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пату́заць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. і без дап. Тузаць некаторы час; тузануць некалькі разоў. Вылазячы з-за стала, ён ласкава патузаў унука за віхры. Чорны.
2. Разм. Злёгку пабіць, набіць. Аднагодкі спрабавалі дражніць іх [Міколку і Таню]: «Жаніх і нявеста, жаніх і нявеста!» але, пасля таго як Міколка патузаў аднаго, самага смелага, чапляцца перасталі. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрыва́ўлены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад скрывавіць.
2. у знач. прым. Пакрыты, заліты кроўю. Дзед Нупрэй, глянуўшы па скрываўленыя ногі і твар унука, страшэнна перапалохаўся: ці не здарылася што з ім? Шуцько. Матруна ўпала на калені, цалавала Грышку ў збялелы замурзаны твар, галасіла, а то, сціхаючы, прыкладвалася вухам да яго скрываўленых грудзей. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакалы́хваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Час ад часу калыхаць. Лёгкі ветрык пакалыхваў фіранкі на расчыненых вокнах. Вірня. У пяцісценным дамку свайго зяця Міканор сядзеў за аклеенай перагародкай і ледзь чутна пакалыхваў унука. Кулакоўскі. // безас. Пра гайданку на вадзе, у цягніку і пад. У вушах яшчэ стаяў шум колаў [поезда], і, здавалася, нават крыху пакалыхвала. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГАЛО́ЎЧАНКА Надзея Іванаўна
(30.9 1905, г. Керч, Украіна — 5.7.1990),
бел. графік. Скончыла Віцебскі маст. тэхнікум (1931) і Маскоўскі маст. ін-т імя Сурыкава (1948). Выкладала ў Мінскім маст. вучылішчы (1950—60). Працавала пераважна ў тэхніцы акварэлі. Аўтар твораў, якія вылучаюцца актыўным, дасканалым малюнкам, гарманічным колерам, дакладнасцю характарыстыкі персанажаў: аўтапартрэт (1944), партрэты «Лётчык», «Герой Савецкага Саюза» (абодва 1946), «Брыгадзір Макаранка» (1953), Я.Маўра (1956), І.Мележа (1957), П.Глебкі, М.Міхалапа (абодва 1958) і інш. Сярод інш. работ: «Ліст ад унука», шэраг пейзажаў.
Літ.:
Н.І.Галоўчанка / Аўтар тэксту Т.Ф.Ляўкова. Мн., 1983.
Л.Ф.Салавей.
т. 4, с. 470
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)