Першы Усесаюзны з’езд ударных брыгад 8/412—413; 10/418
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
уда́рны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
уда́рны |
уда́рная |
уда́рнае |
уда́рныя |
| Р. |
уда́рнага |
уда́рнай
уда́рнае |
уда́рнага |
уда́рных |
| Д. |
уда́рнаму |
уда́рнай |
уда́рнаму |
уда́рным |
| В. |
уда́рны (неадуш.)
уда́рнага (адуш.) |
уда́рную |
уда́рнае |
уда́рныя (неадуш.)
уда́рных (адуш.) |
| Т. |
уда́рным |
уда́рнай
уда́рнаю |
уда́рным |
уда́рнымі |
| М. |
уда́рным |
уда́рнай |
уда́рным |
уда́рных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
малато́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
1. гл. малаток.
2. Назва розных ударных прыстасаванняў у некаторых механізмах і інструментах.
М. у раялі.
3. Адна са слыхавых костачак сярэдняга вуха.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шумавы́, -а́я, -о́е (спец.).
1. гл. шум¹.
2. Які ўтварае гучныя рознахарактарныя гукі.
Шумавыя музычныя інструменты (трашчоткі, лыжкі, талеркі, званочкі, кастаньеты і пад.). Ш. аркестр (які складаецца з ударных і шумавых інструментаў). Шумавое афармленне радыёперадачы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
джаз, -а, м.
1. Форма музычнага мастацтва, якая ўзнікла ў канцы 19 — пачатку 20 ст. і спалучае ў сабе рысы еўрапейскай і афрыканскай культур.
Іграць у стылі д.
Аматары джаза.
2. Аркестр, які складаецца пераважна з духавых, ударных шумавых інструментаў, уключае спевакоў-салістаў і выконвае такую музыку.
Іграе д.
|| прым. джа́завы, -ая, -ае.
Джазавая музыка.
Д. выканаўца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
металаро́к
(ад ням. Metall = метал + англ. rock = рок)
разнавіднасць музычнага стылю рок, для якой характэрны інтэнсіўнае гучанне гітар, хуткі тэмп ударных інструментаў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
джаз
(англ. jazz)
1) від прафесійнай, пераважна танцавальнай музыкі з характэрнай для яе калектыўнай імправізацыйнасцю, што зарадзіўся ў ЗША на мяжы 19—20 ст. на аснове сінтэзу еўрапейскай і афрыканскай музычных культур;
2) аркестр з духавых, ударных і шумавых інструментаў для выканання такой музыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГІ́ЛЕСПІ (Gillespie) Джон Бёркс [празваны Дызі
(Dizzy); 21.10.1917, г. Чыра, ЗША — 1993], амерыканскі джазавы музыкант (трубач, а таксама выканаўца на трамбоне, фп., ударных),
аранжыроўшчык, кампазітар. Вучыўся ў Ларынбергскім ін-це (1933—35, штат Паўн. Караліна). З 1935 у аркестрах Філадэльфіі і Нью-Йорка. У сярэдзіне 1940-х г. разам з Ч.Паркерам і інш. стварыў стыль джаза бібоп (боп). Выступаў са сваім квінтэтам, затым біг-бэндам; апіраўся на малы імправізац. ансамбль, выкарыстоўваў багатую рытмічную арнаментыку (упершыню выкарыстаў лац.-амер. ўдарныя). Стварыў шэраг мелодый, якія сталі эталонам стылю бібоп, зрабіў значны ўклад у распрацоўку інш. джазавых стыляў. Аўтар кампазіцыі «Брат Кінг» (1963), прысвечанай М.Л.Кінгу.
т. 5, с. 243
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАРЭ́З (Varèse) Эдгар
(22.12.1883, Парыж — 7.11.1965),
амерыканскі кампазітар, дырыжор; адзін з першых прадстаўнікоў муз. авангардызму. Вучыўся ў Парыжскай кансерваторыі (1906—07). З 1908 дырыжыраваў харамі і аркестрамі ў Берліне, Празе; з 1915 у Нью-Йорку. Лічыў музыку «арганізаваным шумам», імкнуўся павялічыць акустычныя магчымасці інструментаў. Эксперыментаваў у сферы канкрэтнай музыкі і электроннай музыкі. Сярод твораў: п’есы «Гіперырызма» для духавых і ўдарных (1923), «Інтэгралы» для камернага арк. і ўдарных (1925), «Іанізацыя» для 13 ударнікаў (1931), «Экватарыял» для аргана, ударных, труб, трамбонаў, 2 хваляў Мартэно і баса (1934), «Пустыня» для электронных духавых і ўдарных (1954). Аўтар прац па электроннай музыцы, муз.-крытычных артыкулаў.
т. 4, с. 20
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
джаз
(англ. jazz)
1) від прафесійнай, пераважна танцавальнай музыкі з характэрнай для яе калектыўнай імправізацыйнасцю, што зарадзіўся на мяжы XIX—XX стст. у ЗША на аснове сінтэзу еўрапейскай і афрыканскай музычных культур;
2) аркестр з духавых, ударных і шумавых інструментаў для выканання такой музыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)