ты́шчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак. (разм.).
Прабірацца з цяжкасцю; лезці куды-н. напралом, ціснуцца.
Куды ён тышчыцца?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ты́шчыцца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ты́шчуся |
ты́шчымся |
| 2-я ас. |
ты́шчышся |
ты́шчыцеся |
| 3-я ас. |
ты́шчыцца |
ты́шчацца |
| Прошлы час |
| м. |
ты́шчыўся |
ты́шчыліся |
| ж. |
ты́шчылася |
| н. |
ты́шчылася |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
ты́шчыся |
ты́шчыцеся |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
ты́шчачыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ты́шчыцца несов., разг. пролеза́ть, проти́скиваться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ты́шчыцца, ‑шчуся, ‑шчышся, ‑шчыцца; незак.
Разм. Пралазіць, прабірацца з цяжкасцю; лезці куды‑н. Няхутка задрамаў... Чую, што нехта пад коўдру тышчыцца. Мыслівец. То перад вачыма, то тамака вунь, уводдалі — тышчылася вясенняе зяленіва, лезла напралом. Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ты́шчыцца разм. ‘пралазіць, прабірацца з цяжкасцю; лезці куды-небудзь’ (ТСБМ, Шат.; лаг., Гіл.), ‘хавацца, залазіць у шчыліну, у дзірку; зашывацца’ (маладз., Янк. Мат., Варл.), ты́шчыць ‘соваць’ (Шат.), ‘рыць, успорваць зямлю’: svińnia tyščuć łoh (Варл.). Няясна. Мажліва, адзіны захаваны ў сучасных славянскіх мовах адпаведнік ст.-слав. тъщати сѧ ‘спяшацца, імкнуцца, старацца, сіліцца’, паколькі старое рус. тщи́ться ‘тс’, ст.-серб. таштати се ‘тс’ лічацца запазычаннямі праз царкоўнаславянскую мову (ESJSt, 17, 1007), як і ст.-бел. тщитися ‘старацца’, адзначанае выключна ў рэлігійных тэкстах (ГСБМ). Магчыма, што захаванню архаізма ў абмежаваным арэале садзейнічалі фармальна і семантычна блізкія літ. kýščioti ‘соваць, усоўваць, запіхваць’, зваротнае kìštis ‘умешвацца’ няяснага паходжання (Смачынскі, 292).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)