толко́вый

1. (дельный) талко́вы;

2. (содержащий объяснения) тлумача́льны;

толко́вый слова́рь тлумача́льны сло́ўнік.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

толковый

Том: 33, старонка: 354.

img/33/33-354_1745_Толковый.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

тлумача́льны

1. (дающий разъяснения) поясни́тельный, объясни́тельный;

~ныя сло́вы — грам. поясни́тельные слова́;

2. (содержащий толкование) толко́вый;

т. сло́ўнік — толко́вый слова́рь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БУЗА́ Міхаіл Канстанцінавіч

(н. 15.6.1940, в. Залюбічы Баранавіцкага р-на Брэсцкай вобл.),

бел. вучоны ў галіне інфарматыкі і выліч. тэхнікі. Д-р тэхн. н. (1992), праф. (1988). Скончыў БДУ (1965), дзе працуе з 1967. Навук. працы па тэорыі і практыцы праектавання матэм. забеспячэння ЭВМ. Распрацаваў нетрадыц. метад кадавання інфармацыі; тэхналогію праектавання паралельных праграм, прапанаваў іерархічную структуру шматпрацэсарнай выліч. сістэмы.

Тв.:

Лабораторный практикум по математическому обеспечению ЭВМ. Ч. 1—3. Мн., 1982—84 (у сааўт.);

Толковый русско-англо-белорусский словарь по информатике. Мн., 1994 (у сааўт.);

Ваш персональный компьютер. Мн., 1995 (у сааўт.).

т. 3, с. 318

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Annosa vulpes haud [facile] capitur laqueo

Старая ліса не [лёгка] трапляе ў пастку.

Старая лисица не [легко] попадает в западню.

бел. Старога вераб’я не падманеш. Старога ліса не ашукаеш.

рус. Старую лису второй раз в капкан не заманишь. Старого воробья на мякине не проведёшь. Старого дятла в гнезде не поймаешь. Старого волка в тенета не загонишь. Старая крыса ловушку обходит. Старую лису дважды не проведёшь.

фр. Bon renard ne se prend pas deux fois au même piège (Толковый лис дважды не попадётся в одну и ту же ловушку).

англ. Old birds are not to be caught with chaff (Старых птиц не ловят на мякине).

нем. Alte Spatzen fängt man nicht mit Spreu (Старых воробьёв не ловят мякиной). Alter Fuchs kommt nicht zweimal ins Garn (Старый лис не ходит дважды в сеть).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

ДАЛЬ Уладзімір Іванавіч

(22.11.1801, г. Луганск, Украіна — 4.10.1872),

рускі лексікограф, этнограф, пісьменнік. Чл.-кар. Пецярбургскай АН. Скончыў мед. ф-т Дэрпцкага ун-та (Тарту, 1829), быў ваен. урачом. Даследаваў мову і побыт рус. народа. Аўтар прац «Пра гаворкі рускай мовы» (1852), «Прыказкі рускага народа» (1861—62, частку працы Д. бел. фалькларыст І.І.Насовіч змясціў у сваім «Зборніку беларускіх прыказак», 1867), «Тлумачальны слоўнік жывой велікарускай мовы» (т. 1—4, 1863—66; больш за 200 тыс. слоў і 30 тыс. прыказак і прымавак; за яго атрымаў званне ганаровага акадэміка Пецярб. АН). У слоўніку шмат бел. нар. лексікі. Складаў слоўнікі бел. і ўкр. моў. Апрацоўваў казкі («Рускія казкі», 1832, «Быліцы і небыліцы», кн. 1—4, 1833—39), пісаў этнагр. нарысы («Падалянка», «Цыганка», «Балгарка», «Уральскі казак» і інш.), апавяданні і аповесці ў духу рус. натуральнай школы (пад псеўд. Казак Луганскі).

Тв.:

Полн. собр. соч. Т. 1—10;

СПб., М., 1897—98;

Толковый словарь живого великорусского языка. Т. 1—4. М., 1955;

Пословицы русского народа. М., 1957;

Повести. Рассказы. Очерки. Сказки. М.; Л., 1961.

Літ.:

Канкава М.В. Даль как лексикограф. Тбилиси, 1958;

Бессараб М.Я. Владимир Даль. 2 изд. М., 1972;

Булатов М.А, Порудоминский В.И. Собирал человек слова... М., 1969;

Порудоминский В.И. Даль. М., 1971;

Яго ж. Повесть о «Толковом словаре». М., 1981.

І.У.Саламевіч.

У.І.Даль. Партрэт мастака В.Пярова. 1872.

т. 6, с. 21

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)