та́лер, -а, мн. -ы, -аў, м.

Сярэбраная манета ў Заходняй Еўропе ў 16—19 стст.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

та́лер

‘манета’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. та́лер та́леры
Р. та́лера та́лераў
Д. та́леру та́лерам
В. та́лер та́леры
Т. та́лерам та́лерамі
М. та́леры та́лерах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

та́лер I м., тип. та́лер

та́лер II м., ист. (монета) та́лер

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

та́лер​I тип. та́лер, -ра м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

та́лер​II (монета) уст. та́лер, -ра м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

та́лер ​1, ‑а, м.

Старажытная нямецкая манета.

[Ням. Taler.]

та́лер ​2, ‑а, м.

Спец. Металічная пліта ў друкарскай машыне, на якую ўстанаўліваюць друкарскую форму.

[Ад ням. Teller — талерка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

талер

т. 15, с. 401

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

та́лер м гіст Táler m -s, - (пасля ліч pl -)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Та́лер 1 ’старажытная нямецкая манета’ (ТСБМ), ’манета ў 90 кап. серабром, што ўжываецца ў Літве’ (Нас.), ’манета’ (Касп., Бяльк.), та́лер, та́ляр ’тс’ (Сл. ПЗБ), та́ляр ’тс’ (Кольб.): try talàry (Федар. 6). Ст.-бел. талеръ, таляръ ’сярэбраная манета; вагавая адзінка для вырабаў са срэбра, што адпавядае масе талера’ (Ст.-бел. лексікон) згадваецца ў пісьмовых дакументах з 1555 г. і запазычана са ст.-польск. taler, talar ’тс’ (Булыка, Запазыч., 316), куды трапіла з ням. Táler ’старажытная нямецкая срэбная манета’, вынік скарачэння першаснага Joachimstaler ’тс’ ад Joachimstal — горада ў Чэхіі, дзе здабывалі срэбра і ўпершыню вырабілі гэту манету (ЕСУМ, 5, 510; Голуб-Ліер, 484; Брукнер, 564).

Та́лер 2 ’вялікая, ёмістая талерка’ (капыл., Жыв. сл.). Ст.-бел. талеръ, тарелъ (Ст.-бел. лексікон), талеръ, таліръ, тарель ’талерка’ (фіксуецца з 1506 г., Булыка, Лекс. запазыч., 102) запазычанне са ст.-польск. talerz ’тс’, якое трапіла ў польскую са ст.-в.-ням. talier, што з іт. tagliere ’дошка для рэзання мяса’. Параўн. пазнейшае запазычанне та́леж (іван., Жыв. сл.; Сл. Брэс.). Магчыма, другаснае ўтварэнне ад талерка (гл.), успрынятага як памяншальнае па тыпу буталь і бутэлька, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Таля́р ’талер (манета)’ (ігн., паст., лід., маст., Сл. ПЗБ). Гл. та́лер 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)