сурмі́ць, сурмлю́, су́рміш, су́рміць; су́рмлены; незак., што, уст.

Фарбаваць сурмой.

С. бровы.

|| зак. насурмі́ць, -сурмлю́, -су́рміш, -су́рміць; -су́рмлены.

|| звар. сурмі́цца, сурмлю́ся, су́рмішся, су́рміцца; зак. насурмі́цца, -сурмлю́ся, -су́рмішся, -су́рміцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сурмі́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. сурмлю́ су́рмім
2-я ас. су́рміш су́рміце
3-я ас. су́рміць су́рмяць
Прошлы час
м. сурмі́ў сурмі́лі
ж. сурмі́ла
н. сурмі́ла
Загадны лад
2-я ас. сурмі́ сурмі́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час су́рмячы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сурмі́ць несов., уст. сурьми́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сурмі́ць, сурмлю, сурміш, сурміць; незак., каго-што.

Уст. Фарбаваць сурмой.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

насурмі́цца гл. сурміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насурмі́ць гл. сурміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сурьми́ть несов., уст. сурмі́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пасурмі́ць, ‑сурмлю, ‑сурміш, ‑сурміць; зак., што.

Пафарбаваць, пачарніць (бровы, вусы і пад.) сурмой (у 2 знач.). Пасурміць валасы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сурмі́цца, сурмлюся, сурмішся, сурміцца; незак.

Уст.

1. Фарбаваць сабе сурмой валасы, бровы і пад.

2. Зал. да сурміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сурма́ 1 ’хімічны элемент’, ’чорная фарба для валасоў, броваў і пад.’, сурмі́ць ’фарбаваць сурмой’ (ТСБМ). Праз рус. сурьма ’тс’ з цюркскіх моў, параўн. тур., крым.-тат. sürmä ’сурма’ ад sür ’фарбавальнік’, тат. sørmä ’сурма’; гл. Фасмер, 3, 809 (з літ-рай). У народнай мове не распаўсюджана, параўн. іншыя назвы: антымон ’сурма’ (Некр. і Байк.), антымонія ’тс’ (Ласт.), параўн. таксама анцімонія, гл.

Сурма́ 2 ’старажытны народны музычны інструмент у выглядзе доўгай драўлянай трубы’ (ТСБМ), су́рма ’духавая труба’ (ЭШ), ’морда’ (Сл. рэг. лекс.), сурма́ч ’сігналіст, які падае сігнал сурмою, грае на сурме, трубач’ (ТСБМ), ст.-бел. сурма ’духавы музычны інструмент’ (Ст.-бел. лексікон), сурмач ’трубач’ (там жа). Укр. сурма́, рус. сурна́ ’тс’, славац. surma, surmita ’труба пастухоў авец’. Бел. сурма запазычана ў сярэдзіне XVII ст. са ст.-польск. surma (XVI ст.), якое праз тур. surna з пярс. sūmāj ’святочная флейта’ (Булыка, Лекс. запазыч., 167). Гл. таксама ЕСУМ, 5, 480; Брукнер, 526; SWO, 714.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)