Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
спірт, -у, М -рце, мн. спірты́, -о́ў, м.
1.адз. Гаручая, з высокім працэнтам алкаголю вадкасць, якая атрымліваецца перагонкай некаторых прадуктаў, што змяшчаюць у сабе цукар і крухмал.
Вінны с.
2. Арганічнае злучэнне, вуглевадарод, у якім атам вадароду замешчаны водным астаткам (спец.).
Метылавы с.
Драўняны с.
|| прым.спіртавы́, -а́я, -о́е іспіртны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Спіртавыя лакі.
Спіртавое браджэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спірт (род. спі́рту) м. спирт;
○ нашаты́рны с. — нашаты́рный спирт;
драўня́ны с. — древе́сный спирт;
ві́нны с. — ви́нный спирт;
меты́лавы с. — мети́ловый спирт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спірт, ‑у, М ‑рце; мн. спірты, ‑оў; м.
1.толькіадз. Гаручая, з высокім працэнтам алкаголю вадкасць, якая атрымліваецца перагонкай некаторых прадуктаў, што змяшчаюць у сабе крухмал і цукар. Бацюня расклаў інструмент, выцер спіртам рукі і пінцэт і агледзеў рану.Мележ.// Адзін з відаў такой вадкасці, які ўжываецца як алкагольны напітак. У часе вячэры любіў [Гендарсан] прапусціць кілішак спірту, заесці смачнай кілбасой, паслухаць грамафон.Чарнышэвіч.
2. Арганічнае злучэнне, вуглевадарод, у якім атам вадароду замешчаны водным астаткам. Метылавы спірт. Этылавы спірт.// Лятучае рэчыва, якое ўжываецца ў медыцыне і тэхніцы. Камфорны спірт. Борны спірт.
•••
Вінны спірт — бясколерная вадкасць, якая атрымліваецца пры браджэнні вугляводаў; этылавы спірт.
Дэнатурацыя спіртугл. дэнатурацыя.
Мурашыны спірт — сумесь вады, мурашынай кіслаты і спірту (выкарыстоўваецца ў медыцыне).
Нашатырны спірт — водны раствор аміяку, празрыстая, бясколерная вадкасць з вострым пахам (выкарыстоўваецца ў медыцыне).
Саліцылавы спірт — спіртавы раствор саліцылавай кіслаты, які выкарыстоўваецца як антысептычны сродак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спіртм. Spíritus m -, - і -se; Sprit m -(e)s (разм.);
ві́нны спірт Wéingeist m -es, Wéinspiritus m;
нашаты́рны спірт Sálmiakgeist m;
дрэ́вавы спірт Hólzspiritus m;
спірт-дэнатура́т denaturíerter Spíritus
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Спірт ‘алкаголь, гаручая вадкасць’ (ТСБМ, Байк. і Некр.), спіры́тус ‘тс’ (Стан., Некр. і Байк., Сержп.), спіры́т ‘тс’ (Стан.). Запазычаны праз польск.spirytus ‘тс’ і рус.спирт ‘тс’ ці непасрэдна з старога ням.Spirit ‘тс’, што з лац.spīritus ‘дух’, ад spīrāre ‘дыхаць’; пераход ‘дух’ → ‘алкаголь’ адбыўся ў жаргоне алхімікаў (Сной₂, 738). Гл. Брукнер, 509; Фасмер, 3, 735; ЕСУМ, 5, 372.