спе́ты

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. спе́ты спе́тая спе́тае спе́тыя
Р. спе́тага спе́тай
спе́тае		 спе́тага спе́тых
Д. спе́таму спе́тай спе́таму спе́тым
В. спе́ты (неадуш.)
спе́тага (адуш.)		 спе́тую спе́тае спе́тыя (неадуш.)
спе́тых (адуш.)
Т. спе́тым спе́тай
спе́таю		 спе́тым спе́тымі
М. спе́тым спе́тай спе́тым спе́тых

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спе́ты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. спе́ты спе́тая спе́тае спе́тыя
Р. спе́тага спе́тай
спе́тае		 спе́тага спе́тых
Д. спе́таму спе́тай спе́таму спе́тым
В. спе́ты (неадуш.)
спе́тага (адуш.)		 спе́тую спе́тае спе́тыя (неадуш.)
спе́тых (адуш.)
Т. спе́тым спе́тай
спе́таю		 спе́тым спе́тымі
М. спе́тым спе́тай спе́тым спе́тых

Кароткая форма: спе́та.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спе́ты спе́тый;

◊ пе́сенька (пе́сня) спе́та — (чыя) пе́сенка спе́та (чья)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спе́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад спець ​1.

•••

Песенька (песня) чыя спета гл. песенька.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спе́тый спе́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

недапе́ты, ‑ая, ‑ае.

Не спеты да канца. Дзесьці тут і песні тыя недапетыя, Што спявалі ў час апошні свой сябры. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пець, пяю́, пяе́ш, пяе́; пяём, пеяце́, пяю́ць; пей; пе́ты; незак.

1. што і без дап. Утвараць голасам музычныя гукі, выконваць вакальны твор.

П. раманс.

2. Пра пеўчых і некаторых іншых птушак: абзывацца галасамі.

Жаваранак пяе.

3. што і пра што. Складаць вершы пра што-н., апяваць што-н. (высок.).

Паэт пяе пра жыццё народа.

◊

Лазара пець (разм., неадабр.) — скардзіцца на лёс, прыкідвацца няшчасным.

|| зак. прапе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, -пеяце́, -пяю́ць; -пе́й; -пе́ты (да 1 і 2 знач.) і спець, спяю́, спяе́ш, спяе́; спяём, спеяце́, спяю́ць; спей; спе́ты (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Cena comesa venire

Прыходзіць пасля абеду.

Приходить после обеда.

Хто позна ходзіць, сам сабе шкодзіць. Прыйсці ў свіныя галасы. Прыйсці на шапачны разбор.

Рус. Приходить к шапочному разбору. Едет Емеля ‒ ждать его неделю.

фр. Qui ne vient à l’heure dîne par coeur (Кто вовремя не приходит, остаётся без обеда).

англ. He who sleeps catches no fish (Кто спит, не поймает рыбы). Last come, last served (Последний пришёл, последним обслужили).

нем. Auf den letzten Drücker kommen (Прийти в последний момент). Kommen, wenn alle Messen gesungen sind (Прийти, когда спеты все мессы).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)