спела
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| спела |
спялей |
- |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
спе́ць
‘станавіцца спелым’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
спе́е |
спе́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
спе́ў |
спе́лі |
| ж. |
спе́ла |
| н. |
спе́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
спе́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
спе́ць
‘праспяваць’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
спяю́ |
спяё́м |
| 2-я ас. |
спяе́ш |
спеяце́ |
| 3-я ас. |
спяе́ |
спяю́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
спе́ў |
спе́лі |
| ж. |
спе́ла |
| н. |
спе́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
спе́й |
спе́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
спе́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
адве́чны, ‑ая, ‑ае.
Паэт. Які заўсёды існаваў; спрадвечны. Адвечная тайна. Адвечныя балоты. □ Дзе крыўда адвечная спела, Дзе сыпала гора курганы, Рукой пралетарскаю смелай Гнілы стары лад зруйнаваны. Купала. Думка — гэта адвечная, невычэрпная, бясконцая, як само жыццё, крыніца сілы. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спець I сов. спеть;
с. пе́сню — спеть пе́сню
спець II несов.
1. (становиться спелым) зреть, спеть, созрева́ть, поспева́ть;
на по́лі спе́ла жы́та — на по́ле зре́ла (спе́ла, созрева́ла, поспева́ла) рожь;
2. перен. (принимать законченную форму) зреть, созрева́ть;
у яго́ спе́ла но́вае рашэ́нне гэ́тай прабле́мы — у него́ зре́ло (созрева́ло) но́вое реше́ние э́той пробле́мы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Non coquus semper, cui longus culter adhaeret
Не заўсёды кухар той, у каго доўгі нож.
Не всегда повар тот, у кого длинный нож.
бел. Не ўсякі хворы, хто стогне. Не ўсе птушкі лётаюць. Каб голас быў ‒ і рыбка песню спела б.
рус. Не все те повара, у кого ножи длинные. Приметы в свете часто лгут: не всякий плут, кто видом худ (И. Крылов).
фр. Ce n’est pas la robe qui fait le médecin (Не платье/одежда делает врачом).
англ. It’s not the hood that makes the monk (Монаха делает не клобук).
нем. Es sind nicht alle Köche, die lange Messer tragen (Не все повара носят длинные ножи).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)