сма́гнуць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. сма́гну сма́гнем
2-я ас. сма́гнеш сма́гнеце
3-я ас. сма́гне сма́гнуць
Прошлы час
м. сма́г сма́глі
ж. сма́гла
н. -
Загадны лад
2-я ас. сма́гні сма́гніце
Дзеепрыслоўе
цяп. час сма́гнучы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сма́гнуць, -ну, -неш, -не; смаг, сма́гла; -ні; незак.

1. Мучыцца ад смагі, гарачыні.

С. без вады.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра вусны, горла, рот: перасыхаць, сохнуць.

У горле смагне.

3. перан. Моцна хацець чаго-н.; прагнуць.

С. працы.

|| зак. вы́смагнуць, -ну, -неш, -не; вы́смаг, -гла; -ні (да 1 і 2 знач.) і сасма́гнуць, -ну, -неш, -не; сасма́г, -гла; -ні (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сма́гнуць несов.

1. изныва́ть (томи́ться) от жа́жды;

я цэ́лы дзень ~ну — я це́лый день изныва́ю (томлю́сь) от жа́жды;

2. пересыха́ть; (о губах — ещё) запека́ться;

гу́бы с. — гу́бы пересыха́ют (запека́ются)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сма́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.

1. Знемагаць, мучыцца ад смагі, гарачыні. Ён [Рыгор] трызніў, смаг, прасіў ён піць, А смерць ужо шаптала: — Табе не ўстаць, Табе не жыць. Бялевіч.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перасыхаць, сохнуць (пра губы, горла, рот). Губы смагнуць. / у безас. ужыв. У горле смагла, але піць не хацелася. Гартны. // Сохнуць, перасыхаць ад недахопу вільгаці і ад празмернага сонца (пра траву і пад.). Далонь падставіў кожны ліст, Ды сціхла ўраз стыхія. І смаглі ўнізе на галлі Лісты зусім сухія. Кляўко.

3. перан. Прагнуць, моцна хацець чаго‑н. Разгінаючы дужыя рукі, Працавітыя людзі ў лясах Смаглі гэтага звону і груку, Сумавалі аб ім па начах. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сма́гнуць

1. (мучыцца ад смагі) vor Durst vergéhen*; verdúrsten vi (s);

2. (перасыхаць) vertrócknen vi (s);

у мяне́ сма́гне ў го́рле mir ist die Kehle áusgetrocknet; ich hábe éine (ganz) tróckene Kéhle (bekómmen)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Сма́гнуць, сма́гнуті ‘ударыць’ (беласт., Сл. ПЗБ). З польск. smagnąć ‘тс’; не з літ. smógti ‘тс’, як мяркуюць аўтары Сл. ПЗБ (4, 497).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́смагнуць гл. смагнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сасма́гнуць гл. смагнуць.

САСМА́ЖЫЦЦА гл. смажыцца.

САСМА́ЖЫЦЬ гл. смажыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смя́гнуць несов., см. сма́гнуць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

смя́гнуць, -ну, -неш, -не; смяг, -гла; -ні; незак.

Тое, што і смагнуць.

|| зак. вы́смягнуць, -ну, -неш, -не; вы́смяг, -гла; -ні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)