сляпі́ ць , сляплю́ , сле́ піш, сле́ піць; сле́ плены; незак. , каго-што.
1. Пазбаўляць зроку, рабіць сляпым; пагаршаць зрок, псаваць вочы.
С. вочы чытаннем.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ). Асляпляць вочы яркім святлом, перашкаджаць бачыць, засыпаючы ці залепліваючы, засцілаючы вочы чым-н.
Белізна снегу слепіць вочы.
Мокры снег сляпіў вочы.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ), перан. Пазбаўляць разважлівасці пад уздзеяннем якіх-н. пачуццяў.
Рэўнасць сляпіла хлопца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сляпі́ ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
Цяперашні час
адз.
мн.
1-я ас.
сляплю́
сле́ пім
2-я ас.
сле́ піш
сле́ піце
3-я ас.
сле́ піць
сле́ пяць
Прошлы час
м.
сляпі́ ў
сляпі́ лі
ж.
сляпі́ ла
н.
сляпі́ ла
Загадны лад
2-я ас.
сляпі́
сляпі́ це
Дзеепрыслоўе
цяп. час
сле́ пячы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сляпі́ ць несов.
1. (мешать видеть ) слепи́ ть;
мяце́ ліца ~пі́ ла во́ чы — мете́ ль слепи́ ла глаза́ ;
слёзы ~пі́ лі во́ чы — слёзы слепи́ ли глаза́ ;
2. (утомлять, притуплять зрение ) слепи́ ть, ослепля́ ть; (ослаблять, ухудшать зрение ) по́ ртить;
я́ ркія фа́ рбы ~пі́ лі во́ чы — я́ ркие кра́ ски слепи́ ли (ослепля́ ли) глаза́ ;
с. во́ чы — по́ ртить зре́ ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сляпі́ ць , сляплю, слепіш, слепіць; незак. , каго-што .
1. Пазбаўляць зроку, рабіць сляпым. // Пагаршаць зрок, псаваць вочы. Твая дзяўчына пры кудзелі Сляпіць не будзе ясных вочак. Купала . Эх, жэўжык! Замарыўся ўчора, ходзячы за каровамі, а ўсё роўна ўвечары сляпіў вочы: штосьці пісаў. С. Александровіч .
2. ( 1 і 2 ас. не ўжыв. ) . Асляпляць яркім, моцным святлом. Кругом было так чыста, такая бель, што сляпіла і адбірала вочы. Колас . Святочныя ілюмінацыі на вуліцы сляпілі вочы. Карпюк .
3. ( 1 і 2 ас. не ўжыв. ) . Перашкаджаць глядзець, бачыць, засыпаючы ці залепліваючы, засцілаючы чым‑н. вочы. Слёзы сляпілі вочы. □ Паваліў густы мокры снег, сляпіў вочы, слізкімі палякамі спаўзаў за каўнер. Грахоўскі .
4. ( 1 і 2 ас. не ўжыв. ) ; перан. Пазбаўляць здольнасці разумна разважаць. Гнеў пачынаў сляпіць . Караткевіч .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сляпі́ ць blé nden vt , blind má chen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сляпіць , асляпляць □ рэзаць вочы, засцілаць вочы
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
dazzle [ˈdæzl] v.
1. сляпі́ ць , асляпля́ ць
2. ве́ льмі здзіўля́ ць, ура́ жваць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
адбіра́ ць , ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да адабраць 1 .
•••
Адбіраць вочы — сляпіць , асляпляць. І ўсюды чыста, бель такая, Што проста вочы адбірае. Колас .
Адбіраць капейкі — забіраць апошнія грошы ў таго, у каго іх мала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сляпі́ цца несов.
1. по́ ртить себе́ зре́ ние; сле́ пнуть;
2. страд. слепи́ ться; ослепля́ ться; по́ ртиться; см. сляпі́ ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
слепи́ ть II несов. , прям. , перен. (ослеплять) сляпі́ ць ;
я́ ркие кра́ ски слепи́ ли глаза́ я́ ркія фа́ рбы сляпі́ лі во́ чы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)