слаўцо́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. слаўцо́ сло́ўцы
Р. слаўца́ сло́ўцаў
Д. слаўцу́ сло́ўцам
В. слаўцо́ сло́ўцы
Т. слаўцо́м сло́ўцамі
М. слаўцы́ сло́ўцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

слаўцо́ ср., см. сло́ўца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

слаўцо́, ‑а. н.

Тое, што і слоўца. А гаворыць.. [Весялоўскі] удала, на язык востры, калі скажа слаўцо, ды прыкажа, дык доўга будзеш памятаць. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слаўцо́ н разм слoўца

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

піўцо́, ‑а, н.

Разм. Памянш.-ласк. да піва. Добрае слаўцо лепш, чым піўцо. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фельдфе́бельскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да фельдфебеля. Фельдфебельскія пагоны. // перан. Уст. Вельмі грубы, салдафонскі. Фельдфебельскае слаўцо.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мо́та

(іт. motto = слаўцо, досціп)

1) дасціпны выраз;

2) кароткі эпіграф.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Bonum est etiam bona verba inimicis reddere

Добра нават ворагу сказаць прыемнае слова.

Хорошо даже недругам сказать доброе слово.

бел. Прыемнае слова ‒ вясенні дзень. Добрае слаўцо лепш, чым піўцо. 3 мядком і цвік праглынеш. 3 добрым падыходам і кот гарчыцу есць.

рус. Ласково слово кость ломит, а жестоко гнев движет. Покорное слово гнев укрощает. Ласково слово и ласковый вид и свирепого зверя к рукам приманит. Доброе слово лучше мягкого пирога. На добрый привет добрый ответ.

фр. On prend plus de mouche avec du miel qu’avec du vinaigre (Мёдом больше наловишь мух, чем уксусом).

англ. There is a great force in soft command (В ласковой команде огромная сила).

нем. Gutes Wort findet guten Ort (Хорошее слово находит хорошее место). Gut Gruß, gute Antwort (Хороший привет, хороший ответ). Guter Gruß, guter Dank (Хороший привет, хорошая благодарность).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Considera quid dicas, non quid cogites

Сачы за тым, што гаворыш, а не за тым, што думаеш.

Следи за тем, что говоришь, а не за тем, что думаешь.

бел. Конь вырвецца ‒ здагоніш і зловіш, а слова вырвецца ‒ не зловіш. Слова, як птушка: выпусціў ‒ не вернеш. Кайся не кайся, выпусціў слаўцо ‒ не вернеш. Выказанага слова да губы не вернеш. Сказанае слова ніхто за хвост не зловіць.

рус. Кто много болтает, тот беду на себя накликает. Молвишь ‒ не воротишь. Слово выпустишь ‒ так и вилами не вытащишь. Слово не воробей: вылетит ‒ не поймаешь. Лучше споткнуться ногою, чем словом.

фр. Parole jetée prend sa volée (Сказанное слово ‒ улетает).

англ. Better the foot slip than the tongue (Лучше поскользнуться ногой, чем языком).

нем. Ein Wort, das dir entflogen, fängst du nicht mehr ein (Слово, улетевшее от тебя, не поймаешь больше).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

падкі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; заг. падкінь; зак., каго-што.

1. Кінуць уверх. Падкінуць мяч. □ Нехта падкінуў угару кіну лістовак. Гурскі. [Люба] хапіла на рукі сына, падкінула яго ўгару, паставіла назад на падлогу і ўзялася грэць ваду. Чорны. // Штуршком узняць уверх. Грымнулі ўзрывы. Зямля колькі разоў падкінула Смірына. Алешка. / у безас. ужыв. Машыну падкінула і нахіліла набок. Новікаў. Задрамаў ён ці не, дзед не памятаў. Раптам яго нібы спружынай падкінула. Курто. // Узняць уверх рэзкім рухам (рукі, ногі і інш.). Тут як падскочыць конь, як падкіне ўгору заднія ногі, не ўтрымаўся дзед і лёгкай птахай узвіўся ў паветра. Лынькоў.

2. Закінуць пад што‑н. Падкінуць сякеру пад лаву.

3. і чаго. Кідаючы, дадаць да чаго‑н. Падкінуць вугалю ў топку. Падкінуць гною ў глебу. □ Уладзік памаўчаў, падкінуў у агонь кавалак смаліны. Краўчанка. // перан. Разм. Даць, паслаць дадаткова. Падкінуць грошай. Падкінуць воз дроў. □ Нам няма як паветрам ці сушай Падмогу падкінуць. Куляшоў. [Лясніцкі:] — Дні праз два.. прадуктаў нам на лодках падкінуць. Шамякін. / безас. Падбавіць. — Цяпер [Андрэй] чакае, каб добра падмарозіла ды пабольш сняжку падкінула, каб вывезці калоды з лесу. Машара. // перан. Разм. Сказаць у дадатак. — Няхай курыць, .. [Валодзя] да панскага курыва прывычны, — падкінуў з’едлівае слаўцо Кастусь. Машара.

4. і чаго. Разм. Даць корму жывёле. Падкінуць карове канюшыны. □ На хаду [фурманшчык] скубянуў пярэбірак сена з чужых саней і падкінуў свайму каню. Чорны.

5. Кідаючы, наблізіць. Ахрэменка падкінуў .. [Карагу] бліжэй кісет з махоркаю. Колас.

6. Употай, тайком падлажыць. Падкінуць лістоўку. // Употай пакінуць (пра дзіця). І цёмнай восеньскай ноччу, баючыся, каб не загінуў Томі на яе руках галоднай смерцю, .. [Роза] падкінула яго на ганак аднаго прытулку для бяздомных дзяцей. Лынькоў.

7. Разм. Падвезці куды‑н. — Давай, брат, падкіну! — параўноўваючыся з салдатам, спыніў .. [шафёр] машыну. Васілевіч. «Падкінуць» на мове шафёра значыць падвезці. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)