самапа́л

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. самапа́л самапа́лы
Р. самапа́ла самапа́лаў
Д. самапа́лу самапа́лам
В. самапа́л самапа́лы
Т. самапа́лам самапа́ламі
М. самапа́ле самапа́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

самапа́л м., в разн. знач. самопа́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

самапа́л, ‑а, м.

Старажытная гладкаствольная агнястрэльная зброя, якая зараджалася з дула. // Разм. Ружжо наогул. Брыду адранкам ля ракі, Збіваючы расу, І самапал на два куркі На выпадак нясу. Броўка. Іду туды, дзе стаяў [Атрох], а ён ляжыш ніцма, носам у снег. І самапал яго воддал: ложа — сабе, а ствол — сабе. Ракітны. // Самаробная дзіцячая стрэльба ў выглядзе кароткага ствала, прымацаванага да ручкі. А на справе ім даводзілася абыходзіцца звычайнымі дзіцячымі самапаламі. Васілевіч. Але тады [у дзяцінстве] мяне больш вабілі не кнігі, а самаробныя самапалы ды буслянкі на стогадовых ясакарах і ліпах у былым панскім садзе. Аўрамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самапал

т. 14, с. 132

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

самапа́л м гіст (зброя) Ármbrust f -, -brüste

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

самопа́л воен., ист., разг. самапа́л, -ла м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

арбале́т, ‑а, М ‑леце, м.

Сярэдневяковая ручная кідальная прылада ў еўрапейскіх краінах — удасканалены лук; самастрэл, самапал.

[Фр. arbalète.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

samopał, ~u

м. самапал

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

сямізара́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае сем зарадаў. Як хапіў Васіль свой ладны Самапал сямізарадны, Як прыцэліўся ён: п-пух! Ад вароны — толькі пух. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адра́нак, ‑нку, м.

Абл.

1. Ранак. Брыду адранкам ля ракі, збіваючы расу, І самапал на два куркі На выпадак нясу. Броўка.

2. Ранішняя пасьба кароў. Сонца стаяла высока — бралася пад паўдня. Такой парой гоняць дамоў з адранку скаціну. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)