ро́я

(н.-лац. roya)

аднаклетачная зялёная водарасць сям. мезатэніевых, якая трапляецца ў прэсных вадаёмах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

киногеро́й кінагеро́й, -ро́я м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сверхгеро́й звышгеро́й, -ро́я м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Домостро́й ист. Дамастро́й, -ро́я м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адраі́цца, ‑раіцца; зак.

Выдзеліцца з старога роя і стаць самастойным роем.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адро́ек, ‑ройка, м.

Малады рой пчол, які нядаўна аддзяліўся ад старога роя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

райні́к, ‑а, м.

Абцягнуты палатном кошык для лоўлі роя, які вылецеў з вулля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зрыць сов. (рылом — о животных)

1. срыть; взбугри́ть;

2. (роя, покрыть рытвинами) изры́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ро́іцца ’раіцца (пра пчол)’ (брасл., ваўк., Сл. ПЗБ), ро́іцца, роі́цца ’тс’, ’мітусіцца, мільгаць’ (ТС); укр. роїтися ’раіцца (пра пчол)’, роїтися в голові ’успамінацца’, рус. рои́ться, польск. roić się ’тс’, roić ’марыць, летуцець’, ’мроіць’, н.-луж. rojś se ’тс’, ’у мітусні імкнуцца наперад’, в.-луж. rojić so ’раіцца’, ’кішэць’, ’багацець’, чэш. rojiti se ’раіцца (пра пчол)’, ’таўчыся (пра машкару)’, ’тоўпіцца (пра людзей на вуліцы’, славац. rojiť sa ’тс’, ’раіцца (пра думкі чалавека ў галаве)’, славен. rojíti ’тс’, ’бадзяцца’, ’марыць’, серб. ро̀јити се, харв. ròjiti, макед. рои се, балг. роя ’сабраць у рой’, роя́ се ’раіцца’. Прасл. *rojiti sę, утворанае ад назоўніка *rojь > рой (гл.). Гл. таксама раі́цца. Сюды ж: ро́іцца ’здавацца, з’яўляцца, прыходзіць у галаву’ (Юрч.; бялын., Янк. Мат.; іўеў., Сцяшк. Сл.), ’трызніцца’ (Жд. 3), ’мроіцца, здавацца’, ’думацца’ (ТС), у выніку семантычнага пераносу ’роіцца’ > ’мітусіцца, кішэць’ > ’прыходзіць у галаву і да таго пад.’, а таксама ро́іць ’ляцець, валіць’ (ТС), семантыку якога можна знайсці яшчэ ў прасл. *rojíti, *rojь ці нават у і.-е. адпаведніках *roi(H)o‑, напрыклад, лац. rīvus ’ручай, струмень’ і інш. (гл. рой 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адра́іць, ‑ра́ю, ‑ра́іш, ‑ра́іць; заг. адра́й; зак.

Параіць не рабіць чаго‑н., адгаварыць ад чаго‑н. Ходзячы па палосках,.. [каморнік] паспрабаваў з адным, з другім пагаварыць, каб адраіць араць, але хутка.. безнадзейна махнуў рукой і пайшоў у вёску. Галавач. [Марына:] — Нашаму заводу былі прапанавалі выпускаць легкавыя машыны, аднаму цэху, ці што, але Арцём Паўлавіч адмовіўся. — Ці не ты адраіла? — усміхнуўся Андрэй. Шахавец.

адраі́ць, ‑раю́, ‑раі́ш, раі́ць; раі́м, ‑раіце́; зак.

Аддзяліць частку пчол для ўтварэння новага роя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)