Ра́чкі
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Ра́чкі |
| Р. |
Ра́чкаў |
| Д. |
Ра́чкам |
| В. |
Ра́чкі |
| Т. |
Ра́чкамі |
| М. |
Ра́чках |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Рачкі́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Рачкі́ |
| Р. |
Рачко́ў |
| Д. |
Рачка́м |
| В. |
Рачкі́ |
| Т. |
Рачка́мі |
| М. |
Рачка́х |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ра́чкі
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| ра́чкі |
- |
- |
Крыніцы:
piskunou2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ра́чкі, прысл.
Абл. Рачком. За зіму маленькі Максімка вылузаўся са спавіванкі і пачаў рачкі поўзаць па падлозе, а ў сярэдзіне лета і на ножкі стаў. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕСЛАНО́ГІЯ РАЧКІ́
(Copepoda),
атрад беспазваночных кл. Ракападобных. 3 падатрады: цыклопы, каланіды (Calanoida), гарпактыцыды (Harpacticoida). Каля 7500 відаў. Пашыраны ў марскіх і прэснаводных вадаёмах усяго зямнога шара. Цыклопы жывуць пераважна ў прэсных, каланіды ў прэсных (дыяптомусы) і марскіх (каланусы) водах, гарпактыцыды — на дне ў морах і прэсных вадаёмах. На Беларусі некалькі дзесяткаў відаў. Найб. вядомыя 2 віды: цыклоп і дыяптомус (Diaptomus gracioides), які жыве ў тоўшчы вады азёр і сажалак; лімнакалянус занесены ў Чырв. кнігу Беларусі.
Цела (даўж. 0,1—30 мм, зрэдку да 32 см) членістае, падзелена на галавагрудзі і брушка, укрыта хіцінавым покрывам, у паразітычных відаў вельмі змененае. Афарбоўка яркая, разнастайная. На галаве 5 пар прыдаткаў, у грудным аддзеле 5 пар членістых канечнасцей, падобных на вёслы (адсюль назва). Жавалы моцныя, вока адно, дыхаюць усёй паверхняй цела. Актыўныя драпежнікі (цыклопы), фільтратары (каланіды), дэтрытафагі (гарпактыцыды). Весланогімі рачкамі кормяцца маляўкі і многія прамысл. рыбы, вусатыя кіты. Раздзельнаполыя, яйцы адкладваюць у ваду; у развіцці — 12 стадый метамарфозы. Некаторыя весланогія рачкі — прамежкавыя гаспадары паразітычных чарвей (круглых і стужачных). Асобныя прэснаводныя віды выклікаюць хваробы ці гібель рыб у сажалкавых і азёрных рыбных гаспадарках.
т. 4, с. 115
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
рачо́к
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рачо́к |
рачкі́ |
| Р. |
рачка́ |
рачко́ў |
| Д. |
рачку́ |
рачка́м |
| В. |
рачка́ |
рачко́ў |
| Т. |
рачко́м |
рачка́мі |
| М. |
рачку́ |
рачка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
рачо́к, ‑чка, м.
1. Памянш. да рак 1; невялікі рак 1.
2. звычайна мн. (рачкі́, ‑оў). Агульная назва групы дробных беспазваночных жывёл з класа ракападобных.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рачкава́ць ’працаваць, стоячы ракам’ (Некр.), ’нахіліўшыся, выконваць якую-небудзь работу’ (бярэз., Сл. ПЗБ), ’рабіць, не разгінаючыся доўгі час’ (Жд. 1), ’цяжка працаваць’ (Мат. Гом.), рачкова́ць ’рабіць сагнуўшыся; поўзаць ракам, стаяць на карачках’ (ТС), параўн. укр. рачкува́ти ’поўзаць на карачках’, польск. raczkować ’тс’, рачко́м ’поўзаючы як рак, на карачках’ (Нас.), ра́чкі ’тс’ (Ян.), гл. рак 1, ракам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)