расшчапі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шчэ́піцца; зак.
1. Раскалоцца, раздзяліцца на часткі.
Палена лёгка расшчапілася.
2. Разняцца, раз’яднацца.
Пальцы расшчапіліся.
3. Раздрабіцца, распасціся на часткі (спец.).
Валакно расшчапілася.
4. Раскласціся на часткі ў выніку хімічнай рэакцыі (спец.).
Эфір расшчапіўся.
5. Распасціся (пра атамы; спец.).
|| незак. расшчапля́цца, -я́ецца і расшчэ́плівацца, -аецца.
|| наз. расшчапле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расшчапі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
расшчэ́піцца |
расшчэ́пяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
расшчапі́ўся |
расшчапі́ліся |
| ж. |
расшчапі́лася |
| н. |
расшчапі́лася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
расшчапі́ўшыся |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
расшчапі́цца сов.
1. в разн. знач. расщепи́ться, расколо́ться;
до́шка ~пі́лася — доска́ расщепи́лась (расколо́лась);
2. (распасться, раздробиться) расщепи́ться;
валакно́ ~пі́лася — волокно́ расщепи́лось;
3. хим. расщепи́ться;
а́там ~пі́ўся — а́том расщепи́лся;
эфі́р ~пі́ўся — эфи́р расщепи́лся;
4. разжа́ться, разъедини́ться, разня́ться;
ру́кі ~пі́ліся — ру́ки разняли́сь;
5. раздроби́ться, размозжи́ться;
косць ~пі́лася — кость размозжи́лась;
6. рассе́сться (оседая, дать трещины);
скала́ р. — скала́ рассе́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расшчапі́цца, ‑шчэпіцца; зак.
1. Раскалоцца, раздзяліцца на часткі. Палка расшчапілася. □ Грукнуў кулаком аб сасновы стол [Ціхан] так моцна, ажно стол расшчапіўся. Бядуля. Верхавіна [дуба] ад перуновага ўдару крыху расшчапілася і засохла. Ляўданскі. // Раздрабіцца ад удару. Косць расшчапілася.
2. Перастаўшы сціскацца, паслабіцца, разняцца, раз’яднацца. Вольчыны пальцы самі расшчапіліся, і вяргіні ўпалі на дол. Марціновіч.
3. Спец. Раздрабіцца, распасціся на часткі. Валакно расшчапілася.
4. Спец. Раскласціся на часткі ў выніку хімічнай рэакцыі. Эфір расшчапіўся.
5. Спец. У выніку фізічнага ўздзеяння распасціся (пра атамы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расклінава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв.. -ну́ецца; зак.
Расшчапіцца ад увагнанага кліна.
|| незак. раскліно́ўвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расщепи́ться расшчапі́цца, мног. парасшчэ́плівацца, парасшчапля́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассячы́ся і рассе́кчыся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -сячэ́цца, -сяку́цца; -се́кся, -се́клася; зак.
Раздзяліцца, расшчапіцца на часткі.
|| незак. рассяка́цца, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парасшчапля́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -я́ецца і парасшчэ́плівацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -аецца; зак.
Расшчапіцца — пра ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парасшчапля́цца, ‑яецца; зак.
Расшчапіцца — пра ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расклінава́цца, ‑нуецца; зак.
Расшчапіцца ад забітага кліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)