растапта́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -то́пчацца; зак. (разм.).
Пра абутак: страціць форму, стаць залішне прасторным у выніку працяглай носкі; разнасіцца.
|| незак. расто́птвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
растапта́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
расто́пчацца |
расто́пчуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
растапта́ўся |
растапта́ліся |
| ж. |
растапта́лася |
| н. |
растапта́лася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
растапта́цца сов., разг. (об обуви) разноси́ться, растопта́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
растапта́цца, ‑топчацца; зак.
Разм. Страціць форму, стаць залішне прасторным у выніку працяглай носкі; разнасіцца (пра абутак). [Соф’я Сідараўна:] — Сукенка твая ўжо нікуды не варта. Ды і чаравікі растапталіся. Парахневіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расто́птвацца гл. растаптацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
растопта́ться растапта́цца, мног. парасто́птвацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
парасто́птвацца, ‑аецца; зак.
Растаптацца — пра ўсё, многае або пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расто́птвацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да растаптацца.
2. Зал. да растоптваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расто́птвацца несов., возвр., страд. (об обуви) разна́шиваться, раста́птываться; см. растапта́цца, расто́птваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разбі́цца, разаб’юся, разаб’ешся, разаб’ецца; разаб’ёмся, разаб’яцеся; заг. разбіся; зак.
1. Распасціся на часткі, трэснуць, раскалоцца ад удару (удараў). Разбіцца на друз. □ У акне зазвінела шыбы, разбіліся. Галавач. Не даехаўшы да мэты, лятучка на поўным хаду звалілася пад адхон і ўшчэнт разбілася. Краўчанка. // перан. Разбурыцца, расстроіцца. Разбілася жыццё. □ У той страшны дзень.. разбіліся ўсе мае жыццёвыя планы. «Маладосць».
2. Пашкодзіць, разбіць сабе да крыві частку цела пры ўдары, падзенні або забіцца насмерць. Нельга было гнаць, як ні хацелася. Коні маглі кінуцца і разбіцца аб бярвенн[е] агароджы. Караткевіч. Урэшце [людзі] знайшлі некалькі выступаў і палезлі ўверх, рызыкуючы кожны момант паляцець уніз і разбіцца насмерць. Маўр.
3. Раздзяліцца на часткі, групы. Хлопцы разбіліся на пары, распрануліся і прыступілі да работы. Пальчэўскі. Усе разбіліся купкамі, гаманілі, жартавалі, абменьваліся думкамі. Дуброўскі.
4. Разм. Знасіцца, растаптацца. Туфлі разбіліся.
•••
Разбіцца ў дошку (блін) — прыкласці ўсе намаганні, зрабіць усё магчымае для дасягнення чаго‑н. Вядома Ліс тут не зяваў, Разбіўся ў блін, але нагатаваў І качак, і курэй, і рыбы, і вяндліны. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)