Распёр ’рыба жэрах’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Скарочаная назва жэраспе́р, шэраспе́р ’тс’ (Лекс. ландш., 110), параўн. польск. rozpiór ’тс’. Гл. жэрах.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

распе́рці, разапру́, разапрэ́ш, разапрэ́; разапро́м, разапраце́; пр. распёр, ‑пе́рла.

Зак. да распіраць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распе́рці

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. разапру́ разапро́м
2-я ас. разапрэ́ш разапраце́
3-я ас. разапрэ́ разапру́ць
Прошлы час
м. распё́р распе́рлі
ж. распе́рла
н. распе́рла
Загадны лад
2-я ас. разапры́ разапры́це
Дзеепрыслоўе
прош. час распё́ршы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

распіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што. Напорам знутры прымушаць расшырацца, раздавацца.

2. перан., каго-што. Перапаўняць, захапляць цалкам (пра настроі, думкі, пачуцці і пад.).

Нечаканая радасць распірала Максіма.

3. безас., каго (што). Аб празмерным атлусценні, сытасці (разм.).

|| зак. распе́рці, разапру́, разапрэ́ш, разапрэ́; разапро́м, разапраце́, разапру́ць; распёр, -пе́рла; разапры́; распёрты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)