раскі́нуць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. раскі́ну раскі́нем
2-я ас. раскі́неш раскі́неце
3-я ас. раскі́не раскі́нуць
Прошлы час
м. раскі́нуў раскі́нулі
ж. раскі́нула
н. раскі́нула
Загадны лад
2-я ас. раскі́нь раскі́ньце
Дзеепрыслоўе
прош. час раскі́нуўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

раскі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што.

1. Шырока развесці, распасцерці ў розныя бакі.

Р. рукі.

2. Разаслаць, разгарнуць на паверхні чаго-н.

Р. дыван на канапе.

3. Знайшоўшы месца, паставіць, размясціць што-н.

Р. палаткі.

4. Раскідаць, рассыпаць па чым-н. што-н.

Р. сена.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскі́нуць сов.

1. в разн. знач. раски́нуть;

р. ру́кі — раски́нуть ру́ки;

на бе́разе ~нулі не́вад — на берегу́ раски́нули не́вод;

р. сто́лік — раски́нуть сто́лик;

2. разброса́ть, пораскида́ть;

р. рэ́чы па кутка́х — разброса́ть ве́щи по угла́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раскі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.

1. Шырока развесці ў бакі. Раскінуць крылле. □ А Нінка яшчэ спіць. Як міла раскінула яна свае тонкія ручкі, як хораша ёй са смуглаватым румянцам першага вясновага загару!.. Брыль. Хлопчык, як угледзеў Галю, раскінуў рукі і пабег да яе. Сабаленка. // Шырока распасцерці ў розныя бакі. Прайшло шмат часу, а .. [дубы] стаяць усё такія ж, як і раней, у вечнай задуме, раскінуўшы ў паднябессі шырокае магутнай голле. Дуброўскі. // Адкінуць у бакі, разгарнуць, раскрыць. Тады Хвядзько злез [з воза], сам раскінуў вароты і ўвёў фурманку. Лобан. Вось раскінулі хлопцы варты, І на новай зялёнай трохтонцы, Як на сцэне, з раёна артыст Заспяваў аб радзімай старонцы. Нядзведскі.

2. Разаслаць, разгарнуць на паверхні што‑н. Люба раскінула на падлозе брызент — паслала сабе і Васілю. Даніленка. Прося здагадалася: сцягнула посцілку, раскінула на падлозе і натаптала клунак. Паўлаў. // Раскласці што‑н. складзенае. Раскінуць стол. Раскінуць антэну. // Знайшоўшы месца, паставіць, размясціць што‑н. Раскінуць палаткі. □ Падобна было на першы погляд, што тут [на ўзлеску] проста раскінулі свой часовы лагер маладыя турысты. Хадкевіч.

3. Распасцерці, працягнуць на вялікай прасторы. Вецер мяккі, Цёплы і сіні прыходзіць на помач, Гоніць крылатыя лодкі, Быццам іх хоча ўдаль заманіць, Туды, дзе сінія хвалі Раскінула Нарач на поўнач, На поўдзень, на захад, на ўсход. Танк.

4. Раскідаць, рассыпаць па чым‑н. што‑н. Сцяпан выскубнуў колькі ахапкаў сена, раскінуў іх па доле. Скрыган. Ганна раскінула падушкі на ложку, паслала белыя, як снег, просціны — словам, пасцель падрыхтавала так, як мае быць. Гроднеў. // перан. Разм. Размеркаваць, раздзяліць што‑н. паміж кім‑, чым‑н. Раскінуць абавязкі.

•••

Раскінуць розумам — падумаць, памысліць.

Раскінуць рукамі — тое, што і развесці рукамі (гл. развесці).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раскі́нуць

1. (адкінуць у бакі) áusbreiten vt;

2. (распасцерці) áuslegen vt;

раскі́нуць ро́зумам etw. gut überlégen;

раскі́нуць ка́рты die Kárten légen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

распя́цца, разапну́ся, разапне́шся, разапне́цца; разапнёмся, разапняце́ся, разапну́цца, -ні́ся; зак. (разм.).

Раскінуць рукі або крылы крыжам; раскінуцца.

|| незак. распіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскі́нуты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад раскінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

параскіда́ць гл раскідаць, раскінуць

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

разара́ць¹, -ару́, -арэ́ш, -арэ́; -аро́м, -араце́, -ару́ць; -ары́; -ара́ны; зак., што.

Аручы, раскінуць (зямлю плугам.).

Р. некалькі баразён бульбы.

|| незак. разво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскрыжава́цца, ‑жуюся, ‑жуешся, ‑жуецца; зак.

Раскінуць у бакі крыжам рукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)