Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
раско́ша, -ы, ж.
1. Празмерны дастатак, багацце; камфорт.
Жыць у раскошы.
2. Што-н. лішняе, не першай неабходнасці.
Непатрэбная р.
3. Прыроднае багацце, пышнасць расліннасці.
Р. паўднёвай прыроды.
4. Прастора, свабода.
Пасля гарадской мітусні, цеснаты ў лесе — сапраўдная р.!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раско́шаж.
1. ро́скошь;
жыць у ~шы — жить в ро́скоши;
2. раздо́лье ср., приво́лье ср., просто́р м.;
3. ро́скошь, изли́шество ср.;
◊ шале́ць з ~шы — беси́ться с жи́ру
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раско́ша, ‑ы, ж.
1. Празмерны дастатак, багацце. Зайцаў ні разу не бачыў яго, але чуў ад іншых, што хлопец той не можа нават засмяяцца, бо гэтак атлусцелі і разбыліся ад раскошы яго шчокі.Кулакоўскі.[Вера:] — Не з раскошы я дала згоду ісці за .. [Адама] замуж.Дамашэвіч.// Празмернасць у выгодах; камфорт. І вось цяпер .. за ўсю гэту раскошу, якой цэлае лета цешацца «дачнікі» — дальняя і блізкая радня — за ўсё гэта Міхал Няронскі расплачваецца.Васілевіч.// Што‑н. лішняе, не першай неабходнасці (пра прадметы, учынкі і пад.). — Я купіла табе самае лепшае мыла, самога Гольдзіна прасіла прывезці, адэкалон, крэм... — Навошта гэта непатрэбная раскоша?Шамякін.— Зараз у нас рукі не цалуюць, не модна. Лічаць гэта панскай раскошай.Машара.
2. Пышнасць, велічнае хараство. — Такая раскоша, такое багацце! Не ведаеш, на што пазіраць і што выбіраць, — смяяўся .. [Турсевіч].Колас.
3. Багацце, пышнасць (прыроды, расліннасці). За акном буяў у раннямайскай раскошы сад.Ліс.Агародчык напаўняўся той раскошай, якой не мог не заўважыць кожны.Вітка.
4. Прастора, свабода. Пасля зазерскага і скобраўскага малазямелля і цеснаты — тут сапраўды была раскоша.Пальчэўскі.
5.узнач.вык.Разм. Пра тое, што выклікае задавальненне, захапленне. Стол — раскоша. На ім віно, гарэлка, закуска.Навуменка.— Гэта ж цяпер раскоша, а не жыццё — і музыку слухаеш, і ўсе навіны, і розныя парады...Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раско́шаж Lúxus m -, Prunk m -(e)s, Pracht f -; Üppigkeit f - (пышнасць);
2. (прастора,свабода) Wéite f -; Fréiheit f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
раскоша
Том: 30, старонка: 12.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
Раско́ша, ро́скаш ’празмерны дастатак, пышнасць, велічнае хараство’, ’прастор, свабода, пачуццё свабоды, волі’, ’спакой’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Ян.), ’воля, прыволле, прастор’ (Касп., Байк. і Некр.), ’багацце’ (Байк. і Некр.), роско́ша ’дадатак’ (ТС). Параўн. укр.р́оскіш ’празмерны дастатак, задавальненне, асалода’, рус.ро́скошь ’прыемнасць, раскоша’, польск.rozkosz ’роскаш, багацце’, чэш., славац.rozkoš ’радасць, асалода’, славен.razkošje ’роскаш, багацце, радасць’, серб.-харв.ра̀скош ’раскоша’, балг.разко́ш ’асалода’. Звычайна рэканструюецца як *orzkošь (< *orzkoxj‑) і звязваецца з *koxati (гл. кахаць). Гл. Фасмер, 3, 504; Брукнер, 242; Бязлай, 3, 159; БЕР, 6, 155.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́скаш, -ы, ж.
Тое, што і раскоша.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ро́скашж., см.раско́ша
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дабрыня́, -і́, ж. (разм.).
1. Тое, што і дабрата.
2.Раскоша, хараство, любата.
Якая д. раніцай на сенажаці!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
