разя́віць, разя́ўлю, разя́віш, разя́віць; разя́ўлены; зак., што (разм.).
Шырока раскрыць (рот, пашчу).
◊
Разявіць горла (разм., груб.) — моцна, на ўсю сілу загаварыць, закрычаць.
|| незак. разяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разя́віць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
разя́ўлю |
разя́вім |
| 2-я ас. |
разя́віш |
разя́віце |
| 3-я ас. |
разя́віць |
разя́вяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
разя́віў |
разя́вілі |
| ж. |
разя́віла |
| н. |
разя́віла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
разя́ў |
разя́ўце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
разя́віўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разя́віць сов., разг. раскры́ть, рази́нуть;
р. рот — раскры́ть (рази́нуть) рот;
р. зя́пу — рази́нуть пасть;
◊ бая́цца рот р. — не сметь рта рази́нуть (раскры́ть);
р. рот — прост., неодобр. раззя́вить рот
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разя́віць, разяўлю, разявіш, разявіць; зак., што.
Разм. Шырока раскрыць (рот, пашчу). Саша ад здзіўлення разявіла рот. Шамякін. Прачнуўся кот, што ляжаў на падушцы; разявіў рот, выгнуў дугой спіну і прутам адставіў хвост. Чарнышэвіч.
•••
Разявіць горла — моцна, на ўсю сілу загаварыць, закрычаць.
Разявіць рот — а) (груб.) сказаць што‑н. [Пятрок] не даваў Асташонку разявіць рот, усё гаварыў і гаварыў сам: гадаваў пытанні і адказваў на іх. Ваданосаў; б) тое, што і разявіць горла; в) быць вельмі няўважлівым, рассеяным, неасцярожным. У цешчы грошы ўкралі на базары, бо рот разявіла яна, — Зноў Калістратава віна. Корбан; г) падрацца, разваліцца (пра абутак). Прайшлі не многа мы, а боты Ужо разявілі раты. Кусянкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разя́віць ’раскрыць (рот)’ (ТСБМ), раззя́віць, роззя́віць, разьзя́віць ’раздуць, раскрыць (рот)’ (смарг., лях., віл., беласт., маст., шчуч., Сл. ПЗБ; Гарэц., Нас., Мал., Мядзв., Др.-Падб., Мат. Гом.), ’крычаць’, перан. ’адчыніць’ (Сл. ПЗБ), розя́віць, роззя́віць, розе́віць ’шырока адкрыць (рот)’ (ТС), разя́віцца, разя́віца ’раскрыць рот’, ’крычаць’, ’раскрычацца’ (шальч., трак., шчуч., даўг., Сл. ПЗБ), разяўля́цца ’зяваць’ (Яруш.). Ад раз- і зява́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паразяўля́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -я́е; -я́ем, -я́еце, -я́юць; зак., што.
Разявіць (рот, пашчу) — пра ўсіх, многіх.
П. раты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разяўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да разявіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разя́ўлены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад разявіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разя́ўлены разг. раскры́тый, рази́нутый; см. разя́віць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
rozdziawić
зак. разявіць;
rozdziawić gębę вульг. разявіць зяпу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)