пу́рпур

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. пу́рпур
Р. пу́рпуру
Д. пу́рпуру
В. пу́рпур
Т. пу́рпурам
М. пу́рпуры

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пу́рпур, -у, м.

1. Цёмна- або яркачырвоны колер (першапачаткова каштоўнае фарбавальнае рэчыва).

2. Дарагое адзенне з чырвонай тканіны як знак раскошы і велічы (уст.).

3. перан. Чырвань, палымяны колер.

П. зары. П. сцягоў.

|| прым. пурпу́рны, -ая, -ае і пурпуро́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пу́рпур пу́рпур, -ру м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пу́рпур, -ру м., в разн. знач. пу́рпур;

п. зары́ — пу́рпур зари́;

п. сцяго́ў — пу́рпур знамён;

апрану́цца ў п. — оде́ться в пу́рпур

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пу́рпур, ‑у, м.

1. Натуральная каштоўная фарба чырвона-фіялетавага колеру, якая ўжывалася ў старажытнасці для афарбоўкі тканіны.

2. Ярка-чырвоны колер з фіялетавым адценнем. [Коркія] бачыў роўную гладзь мора і над ім палымнеючы пурпур зары. Самуйлёнак. Верасовыя пустэчы, аблітыя сонцам, так цвілі, што павольныя аблокі, адбіваючы іх .. цвіценне, былі афарбаваныя знізу ў лёгкі пурпур. Караткевіч.

3. Уст. Дарагое адзенне або тканіна ярка-чырвонага колеру з фіялетавым адценнем. Апрануцца ў пурпур.

[Лац. purpura.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пурпур

т. 13, с. 126

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пу́рпур м. Púrpur m -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пу́рпур

(лац. purpura, ад гр. porphyra)

1) натуральная каштоўная фарба чырвона-фіялетавага колеру;

2) ярка-чырвоны колер з фіялетавым адценнем;

3) дарагое адзенне або тканіна ярка-чырвонага колеру з фіялетавым адценнем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Пу́рпур ’ярка-чырвоны колер, фарба’ (ТСБМ), ст.-бел. пурпура ’тс’; сюды ж пурпуро́вачка (пра дзяўчыну) (карэліц., Марц.). Запазычана з ням. Purpur праз рус. пу́рпур ’тс’, або з лац. purpura, магчыма, праз польск. purpura (параўн. Булыка, Лекс. запазыч., 111), вядомага з XVI ст. (Банькоўскі, 2, 966), што ўзыходзяць да грэч. πορφύρα ’фарба з соку мідыі; тканіна, афарбаваная гэтым сокам’, што ў сваю чаргу паходзіць з невядомай палеабалканскай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зрокавы пурпур 4/599; 5/434; 8/432

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)