прыспа́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прысплю́ прыспі́м
2-я ас. прыспі́ш прыспіце́
3-я ас. прыспі́ць прыспя́ць
Прошлы час
м. прыспа́ў прыспа́лі
ж. прыспа́ла
н. прыспа́ла
Загадны лад
2-я ас. прыспі́ прыспі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час прыспа́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыспа́ць сов., разг.

1. усыпи́ть;

2. (нечаянно задавить во время сна) заспа́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыспа́ць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак., каго-што.

1. Выклікаць сон, прымусіць заснуць, лёгшы побач. — Паспрабуй іх [дзяцей] укласці, яны двойчы мяне самога прыспалі, шпакі гэтыя. Шамякін. Ледзь пацямнее, бяжыць у каноплі [Васіль] і чакае, ніяк не дачакаецца, калі яна нарэшце прыспіць мужа і прыйдзе да яго. Сачанка.

2. Разм. Выпадкова задушыць у сне (дзіця).

3. перан. Прытупіць, паслабіць увагу, пільнасць і пад. Мае думкі, жаль няўтульны Ты прыспі, прыспі! Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыспа́ць (дзіця) éinschläfern vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прыляжа́ць сов., см. прыспа́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

приспа́ть сов. (нечаянно придушить во время сна) прост. прыспа́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыспа́ны разг.

1. усыплённый;

2. за́спанный;

1, 2 см. прыспа́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заспа́ть сов., прост.

1. заспа́ць;

2. (нечаянно задушить во время сна грудного ребёнка) обл. прыспа́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ По́прыскі мн. л. ’трэскі’ (ТС). Вытворнае ад прыспаць, пырскаць (гл.), параўн. попырскі ’пырскі’ (навагр., Нар. словатв.), а таксама рус. дыял. пдпрыскы ’адросткі на расліне, дрэве, парасткі’. отпрыски ’парасткі, нашчадкі’, аналагічна да побеги ’адросткі, парасткі’. Цікавае ў семантычным плане (’трэск’ і ’трэскі’) параўнанне са славен. praskali ’трашчаць, рыпець’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прысы́паць, ‑сы́плю, ‑сы́плеш, ‑сы́пле; зак.

1. што і чаго. Насыпаць чаго‑н. дадаткова. Лапко ж мусіў прызнацца, што корм ён даваў. Ну, але ж ці гэта злачынства, што ён дасць калі-нікалі мяшок сечкі ды прысыпле з прыгаршчы аўса? Колас.

2. каго-што. Засы́паць, насы́паць зверху; прыцерушыць. — Грошы.. я схаваў за гумном, у дзвярах, прысыпаў карой з дрывотніка. Чорны. [Галіна] спачатку прамыла струп, пасля прысыпала і паклала пластыр. Пташнікаў.

3. Пачаць мацней ісці, сыпаць. А дождж іграе на драніцах, Як самы лепшы музыкант.. То ўраз прысыпле буйным шротам, То ледзьве-ледзь зашамаціць. Броўка.

прысыпа́ць ​1, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да прысы́паць.

прысыпа́ць ​2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да прыспаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)