прыпрэ́жка, -і, ДМ -жцы, ж.
Запрэжка коней збоку ад аглабель для дапамогі каранніку.
Запрагаць у прыпрэжку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыпрэ́жка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прыпрэ́жка |
прыпрэ́жкі |
| Р. |
прыпрэ́жкі |
прыпрэ́жак |
| Д. |
прыпрэ́жцы |
прыпрэ́жкам |
| В. |
прыпрэ́жку |
прыпрэ́жкі |
| Т. |
прыпрэ́жкай
прыпрэ́жкаю |
прыпрэ́жкамі |
| М. |
прыпрэ́жцы |
прыпрэ́жках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыпрэ́жка ж.
1. (действие) припря́жка;
2. (вид запряжки лошади) пристя́жка, вы́нос м.;
запрага́ць у ~ку — запряга́ть в пристя́жку (на вы́нос)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыпрэ́жка, ‑і, ДМ ‑жцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прыпрагаць — прыпрэгчы (у 1 знач.).
2. Р мн. ‑жак. Від запрэжкі каня — збоку ад аглабель для дапамогі каранніку. Запрагаць у прыпрэжку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыпрэ́жка, пры́пражка ’далучэнне да раней запрэжаных жывёл’; від запрэжкі каня: збоку ад аглабель для дапамогі каранніку; прыпражны конь’ (Нас., Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., ТСБМ; віл., Сл. ПЗБ), прыпрэ́жный ’прыпражны’ (Бяльк.). Да прыпрагаць, прэфіксальнага дзеяслова ад прасл. *pręgǫ, pręgti (гл. упрэ́гці). Аналагічныя вытворныя і ў іншых славянскіх мовах, параўн. рус. дыял. припря́жний ’прыпражны’, укр. припря́жений ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прысця́жка ’ворчык, прыпрэжка’ (Нас.; міёр., Жыв. НС), прысцяжня́к ’прыпрэжаны конь’ (Мат. Гом.), прісьціжнэ́й ’прыпрэжаны (пра каня)’ (Мат. Маг.). Арэал слова, пагранічны з рускай і ўкраінскай тэрыторыяй, сведчыць пра пранікненне з рус. пристя́жка ці ўкр. пристя́жка ’прыпрэжка’, якія ад пристегнуть (гл. Фасмер, 3, 366).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
припря́жка ж.
1. (действие) прыпрага́нне, -ння ср., прыпрэ́жка, -кі ж.;
2. обл. (упряжь для пристяжной лошади) прыпрэ́жка, -кі ж.;
3. обл. (пристяжная лошадь) прыпражны́ конь; сущ. прыпражны́, -но́га м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Спрага́ць ‘запрагаць, злучаць у адну запрэжку’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр.), спрага́цца ‘злучаць кожны па каню (валу) у адной вупражы’ (Пятк. 2, Варл.). Гл. прыпрэжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брэзгуль ’прыпрэжка ці ворчык’ (Дразд.). Як і брызґу́ль ’палачка для вязкі снапоў’ (гл.), запазычанне з літ. bruzgùlis ’дубінка’ (ці іншага літ. слова гэтай групы; да літ. сямейства слоў гл. Фрэнкель, 1, 60).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́нос м.
1. вы́нас, -су м.;
2. (способ запряжки) а) (сбоку) прыпрэ́жка, -кі ж.; б) (гуськом) цу́гам, наўсця́ж;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)