причи́на прычы́на, -ны ж.;

причи́на порожда́ет сле́дствие прычы́на параджа́е вы́нік;

уважи́тельная причи́на ува́жлівая прычы́на;

по той причи́не па той прычы́не (з той прычы́ны);

не без причи́ны не без прычы́ны;

нет никако́й причи́ны няма́ нія́кай прычы́ны;

без вся́кой причи́ны без уся́кай прычы́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

причина

Том: 29, старонка: 74.

img/29/29-074_0260_Причина.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

аге́нт​II (действующая причина) книжн. аге́нт, -та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прычы́на ’з’ява, акалічнасць, якая абумоўлівае другую з’яву; віна’; ’падстава, зачэпка’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Ян.; ашм., Стан.; Сл. ПЗБ, ТС), прічы́на ’тс’ (Бяльк.), прычы́нка ’зачэпка’ (Янк. 3.), з далейшым семантычным развіццём — ’выпадак, нагода’ (Дзмітр., Нас., Нар. Гом.), ’напасць’ (швянч., смарг., мядз., Сл. ПЗБ), ’няшчасце, бяда’, ’пажаданне нядобрага’ (Ян.), ’падучая хвароба’ (Нас.). Асобна трэба вылучыць таксама яшчэ больш далёкія ў семантычных адносінах прычы́на ’варажба аб замужжы’ (Маш.), ’бяседа’ (ТС). Укр. причи́на ’падстава’, ’бяда; хвароба, выкліканая чараўніцтвам’, ’віна’, рус. причи́на ’прычына’, дыял. ’дзіўны выпадак; непрыемнасць, напасць, няшчасце’, ’сурокі; хвароба, гарачка; падучая’, польск. przyczyna ’прычына’, чэш. přičina ’падстава, нагода’, славац. príčina, в.-луж. přičina, н.-луж. pśicyna, серб.-харв. причѝна, балг. причи́на, макед. причина ’тс’. Аддзеяслоўны назоўнік ад *pričiniti < *činiti (гл. прычыніць, чыніць) (Бернекер, 1, 156; Брукнер, 82; Фасмер, 3, 369). Паводле Банькоўскага (2, 932), на з’яўленне значэння ’з’ява, акалічнасць, якія служаць падставай для чаго-небудзь’, паўплывалі пераклады лац. causa і ням. Ursache ’прычына’. Для ўсходнеславянскіх моў дапускаецца калькаванне з польскай або чэшскай (ЕСУМ, 4, 583).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уважи́тельный

1. ува́жлівы;

уважи́тельная причи́на ува́жлівая прычы́на;

2. (почтительный) пава́жлівы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неуважи́тельный

1. (безосновательный) няўва́жлівы;

неуважи́тельная причи́на няўва́жлівая прычы́на;

2. (непочтительный) уст. непава́жлівы; непачці́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

няўва́жлівы

1. (не обладающий вниманием) невнима́тельный, рассе́янный;

н. чалаве́к — невнима́тельный (рассе́янный) челове́к;

2. (не проявляющий внимания) невнима́тельный;

3. (недостаточно основательный) неуважи́тельный;

~вая прычы́на — неуважи́тельная причи́на

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падкла́дка ж.

1. в разн. знач. подкла́дка;

паліто́ на шаўко́вай ~дцы — пальто́ на шёлковой подкла́дке;

рэ́йкавая п. — ре́льсовая подкла́дка;

2. перен. (скрытая причина) подкла́дка, подоплёка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зачэ́пка ж.

1. (действие) заце́пка;

2. (приспособление) заце́пка, заце́па, заце́п м.;

3. перен. (причина) заце́пка; предло́г м., по́вод м.;

з. для сва́ркі — заце́пка (предло́г, по́вод) для ссо́ры

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аге́нт I м. аге́нт;

сакрэ́тны а. — секре́тный аге́нт;

страхавы́ а. — страхово́й аге́нт;

парахо́дны а. — парохо́дный аге́нт

аге́нт II, -ту м. (действующая причина) аге́нт;

фізі́чныя (хімі́чныя) ~ты — физи́ческие (хими́ческие) аге́нты

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)