прасе́дзець

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прасе́джу прасе́дзім
2-я ас. прасе́дзіш прасе́дзіце
3-я ас. прасе́дзіць прасе́дзяць
Прошлы час
м. прасе́дзеў прасе́дзелі
ж. прасе́дзела
н. прасе́дзела
Загадны лад
2-я ас. прасе́дзь прасе́дзьце
Дзеепрыслоўе
прош. час прасе́дзеўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прасе́дзець сов.

1. (нек-рое время) просиде́ть;

2. разг. (испортить продолжительным сидением) просиде́ть;

3. разг. (в заключении) просиде́ть, отсиде́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прасе́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -дзь; -джаны і прасядзе́ць, -яджу́, -ядзіш, -ядзіць; -ядзім, -едзіце́, -ядзя́ць; -ядзі; -е́джаны; зак.

1. Правесці які-н. час седзячы або прабыць дзе-н. (дзе можна сядзець).

П. у гасцях да поўначы.

2. што. Працерці або праціснуць доўгім сядзеннем (разм.).

П. штаны. П. крэсла.

|| незак. прасе́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прасе́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прасе́дзець, ‑седжу, ‑седзіш, ‑садзіць і прасядзе́ць, ‑сяджу, ‑сядзіш, ‑сядзіць; зак.

1. Правесці які‑н. час седзячы. Алесь і заснуў за гаворкаю з маці, а тая праседзела да самага відна, не спускаючы вачэй з сына. Броўка. Хлопец паслухмяна адышоўся ўбок і праседзеў з паўгадзіны на адкосе. Чорны. Так і праседзеў галодны чалавек на лаўцы, пакуль сям’я абедала. Чыгрынаў. Надзя амаль усю, ноч моўчкі прасядзела на саломе, прыхінуўшыся да сцяны. М. Ткачоў. // Правесці нейкі час, седзячы за якой‑н. работай, займаючыся чым‑н. Над той кніжкай Барашкін праседзеў да глыбокай ночы. Савіцкі. [Хвядос:] — А як жа! І дзед і бацька мой на рацэ праседзелі. А я ў гэту вайну ўвесь партызанскі атрад рыбай карміў. Парахневіч. Зубок прасядзела да позняга вечара і дапамагла Вераб’ёвай напісаць вялікі, з цікавымі фактамі артыкул. Кавалёў. // Прабыць дзе‑н., які‑н. час, адбываючы пакаранне. Другіх караюць, але не больш, як на той тэрмін, што абвінавачаныя праседзелі да суда. Машара. Косцю нехта гаварыў, што Бубновіч пры панскай Польшчы праседзела некалькі год у турме за падпольную работу. Карпюк. Паўлоўскі прасядзеў пад арыштам да глыбокай зімы. Чорны.

2. Разм. Правучыцца ў школе або іншай навучальнай установе больш устаноўленага тэрміну, застаючыся на другі год. У шостым класе Валя прасядзела два гады. Васілевіч.

3. Разм. Працерці ці праціснуць працяглым сядзеннем. Праседзець штаны. Праседзець канапу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прасе́джваць, прасе́дзець

1. (éine Zeit lang) sitzen* vi;

прасе́джваць усю́ ноч die ganze Nacht áufbleiben* [versítzen, auf sein];

2. (прабыць) bléiben* vi (s), verbríngen* vt;

3. разм. (сапсаваць) dúrchsitzen* vt (крэсла і г. д.); dúrchscheuern vt (порткі)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прасядзе́ць гл. праседзець.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прасядзе́ць,

гл. праседзець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прасе́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да праседзець, прасядзець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прасе́джаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад праседзець, прасядзець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папрасе́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. Праседзець усё, многае. Папраседжваць штаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)