по́дле

прыназоўнік

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

по́дле предлог с род. каля́, ля (каго, чаго); (рядом) по́руч, по́плеч (з кім);

по́дле печи́ каля́ (ля) пе́чы;

сади́сь по́дле меня́ садзі́ся каля́ (ля) мяне́ (по́руч са мной).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подле

Том: 25, старонка: 227.

img/25/25-227_1257_Подле.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

По́дле 1 ’каля; побач’ (Нас., Бяльк.); ст.-бел. по́дле ’каля, пры; з, за, блізка да’, падрабязна пра семантыку і ўжыванне гл. Булахаў, Веснік БДУ, 1973, 61; Груца, БЛ, 10, 64–70. Укр., рус. по́дле ’каля; побач’, польск. podle ’тс’, чэш. podle ’побач, уздоўж’, н.-луж. pódla ’каля, побач’ (пры pódlan ’сусед’), в.-луж. pódla ’тс’. З прасл. *podьlja або *podьlě < *dьlja ’даўжыня’, параўн. польск. podług ’паводле’ ад długi ’доўгі’ (Фасмер, 3, 297; Копечны, ESSJ, 1, 192).

По́дле 2, подлі ’паводле; мяркуючы па’ (Нас., Бяльк.); ст.-бел. подле ’па, згодна з, адпаведна з, на падставе чаго-небудзь; у залежнасці ад’, чэш. podle ’тс’, славац. podľa ’па, паводле’. Звычайна разглядаецца як далейшае развіццё семантыкі ад подле ’каля, побач’. Параўн. яшчэ англ. along ’уздоўж, па’ > ’паводле, згодна з’ < long ’доўгі, працяглы’. Аднак, паводле Карскага (1, 352), подля (подлѥ, подлѣ) < *по для, апошняе з дзеля (дѣлꙗ) ’для, дзеля’ (гл. таксама Чарных, 2, 49), параўн. того для ў грамаце Вітаўта XV ст.: того для церковь оскудела.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

по́меж

1. нареч. ря́дом; по сосе́дству;

2. (з кім, чым) в знач. предлога с твор., разг. по́дле (кого, чего);

п. з ха́тай — по́дле до́ма

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ускра́й предлог с род., разг. во́зле, по́дле;

у. по́ля — во́зле по́ля

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́бач

1. нареч. ря́дом; (пры гл. нахождения, состояния — ещё) во́зле, по́дле;

мужчы́ны ішлі́ п. — мужчи́ны шли ря́дом;

стая́ць п. — стоя́ть ря́дом (во́зле, по́дле);

2. предлог с твор. ря́дом с (кем, чем); (с гл. нахождения, состояния — ещё) во́зле (кого, чего), по́дле (кого, чего);

ісці́ п. з во́зам — идти́ ря́дом с во́зом;

стая́ць п. з ма́ткай — стоя́ть во́зле (по́дле) ма́тери

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́руч нареч. (о людях) ря́дом; (при гл. состояния, нахождения — ещё) во́зле, по́дле;

дзе́ці іду́ць п. — де́ти иду́т ря́дом

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́плеч нареч. (только о людях) ря́дом; бок о́ бок; (дружно) рука́ о́б руку; (при гл. нахождения, состояния — ещё) во́зле, по́дле;

яны́ сядзе́лі п. — они́ сиде́ли ря́дом (бок о́ бок);

ён падышо́ў і стаў п. — он подошёл и стал ря́дом (во́зле, по́дле);

ён ішо́ў п. з ба́цькам — он шёл ря́дом (бок о́ бок) с отцо́м;

стая́ць п. з бра́там — стоя́ть ря́дом с бра́том (во́зле, по́дле бра́та)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Amicus stultorum similis efficietur

Сябар дурняў зробіцца падобным да іх.

Друг дураков станет похожим на них.

бел. 3 дурнем і той розум згубіш, што маеш. Розуму не набярэшся, калі з дурнем павядзешся. Да якіх прыстанеш, такім і сам станет.

рус. С кем поведёшься ‒ от того и наберёшься. С кем хлеб-соль водишь, на того и походишь. Свяжись с дураком ‒ сам дурак будешь. Подле пчёлки ‒ в меду, подле жучка ‒ в на возе.

фр. Les mauvaises compagnies corrompent les bonnes moeurs (Дурные компании портят хорошие нравы).

англ. He that lives with cripples learns to limp (Кто живёт с калеками, учится хромать). One fool makes many (Один дурак плодит многих).

нем. Bei Wölfen und Eulen lernt man’s Heulen (С волками и совами учишься вытью).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)