пове́трие ср., в разн. знач. по́шасць, -ці ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поветрие
Том: 25, старонка: 39.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
по́шасць ж.
1. эпиде́мия; пове́трие ср.; (скота — ещё) падёж м.;
2. перен. зара́за; пове́трие ср.; напа́сть; ме́рзость;
○ марава́я п. — морово́е пове́трие; морова́я я́зва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маравы́: ~ва́я по́шасць морово́е пове́трие, морова́я я́зва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
морово́й маравы́;
морово́е пове́трие, морова́я я́зва марава́я по́шасць, чума́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́паветрыцца ’знікнуць ад пошасці’ (Нас.). Гл. паветрыць(цца). Параўн. рус. поветрие ’эпідэмія, якая хутка распаўсюджваецца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паве́тра ’сумесь газаў, галоўным чынам азоту і кіслароду, якія акружаюць зямлю і складаюць яе атмасферу; свабодная прастора над зямлёй’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ), пове́трэ ’паветра; пошасць’ (ТС). З польск. powietrze ’тс’. У значэнні ’пошасць’, відавочна, з рус. пове́трие ’пошасць’. Параўн. наступнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паве́трая ’мор, пошасць’ (Шат.), паве́трыя ’непрыемнасць, бяда; дрэнная пагода’ (Бяльк.), ’пошасць’ (Касп.), паве́траная ’згубная моц пошасці’ (Нас.). Рус. пове́трие; укр. пові́тра ’тс’. Да вецер (гл.). З прычыны марфалагічнай тоеснасці з рус. словам у бел. можа быць і пранікненне з рус. тэрыторыі, параўн. і геаграфію слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́шасць, по́шусьць, по́шысьць, по́шэсць, по́шась ’хвароба, эпідэмія, зараза’, ’насланнё’, ’падзеж жывёлы’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк. МГ, Гарэц., Чач., Клім., Яруш.; нараўл., лельч., Арх. ГУ; Шат., Касп.; ваўк., Сл. ПЗБ; Мат. Маг., ТС, Бяльк.), ’парша’ (іўеў., Сл. ПЗБ), по́шліна ’пошасць’ (віл., Сл. ПЗБ), по́шарсць ’пошасць’ (Бяльк.). Укр. по́шесть, по́шерсть, рус. пск. по́шесть, польск. posześć, каш. poszedło ’эпідэмія’, чэш. pošlý ’здохлы’, славен. pošȃst ’здань, пачвара, шкодныя насякомыя’, харв. кайк. pȍšāst ’эпідэмія, чума’, ’дух, здань’. Прасл. *pošьstь ад по- (*po‑) і *šьd‑ (> бел. ішо́ў у гл. хадзіць; стараж.-рус. пошестиѥ ’рух’, ’імкненне’) паводле семантычнай мадэлі ’рух’ > ’эпідэмія’, тыповай для назваў эпідэмій у славянскіх мовах, параўн. рус. дыял. пове́трие, поша́ва, поша́тка. У гэтай групе шырока прадстаўлены прыст. по- са значэннем пачатку дзеяння. Сюды ж по́шлінь ’пошасць’ (Юрч. СНЛ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
я́зва ж.
1. мед. я́зва, -вы ж.;
сиби́рская я́зва сібі́рская я́зва;
я́зва желу́дка я́зва стра́ўніка;
2. (рана) бо́лька, -кі ж.;
те́ло, покры́тое я́звами це́ла, пакры́тае бо́лькамі;
3. (моровое поветрие) уст. по́шасць, -ці ж., памо́рак, -рку м.;
морова́я я́зва марава́я по́шасць, памо́рак;
4. перен. (зло, вред) баля́чка, -кі ж., бо́лька, -кі ж.;
5. перен. (язвительный человек) разг. я́зва, -вы м. и ж.; з’е́длівец, -ліўца м., з’е́длівы чалаве́к;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)