пету́х в разн. знач. пе́вень, род. пе́ўня м.;

пе́рвые петухи́ пе́ршыя пе́ўні;

до петухо́в (встава́ть, сиде́ть) да пе́ўняў;

инде́йский пету́х інды́к;

◊

кра́сный пету́х чырво́ны пе́вень;

пусти́ть петуха́ пусці́ць пе́ўня.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

инде́йский індзе́йскі;

инде́йский пету́х інды́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фаза́ний фаза́навы;

фаза́ний пету́х фаза́н;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

галагу́т м., разг. пету́х голла́ндской поро́ды

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Апету́шыць ’ударыць раптам’ (КСТ). Ад петаваць ’біць’ (гл.) пры дапамозе экспрэсіўнага элемента ‑ух‑ ці праз назоўнік *пятух ’задзіра’. Магчыма, сюды ж рус. петуши́ться ’станавіцца запальчывым’, якое, несумненна, адчула ўплыў петух ’певень’; параўн. і значэнне рус. петух задзіра’, каш. u̯upʼitošəc ’забіць’ (параўн. Супрун, ZfSl, 16, 779).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пяву́н (род. певуна́) м.

1. разг. (любитель петь) певу́н;

2. обл. пету́х

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

інды́к, -ка́ м. индю́к; инде́йский пету́х;

◊ змяня́ць бы́ка на інды́ка — променя́ть куку́шку на я́стреба

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́чет м., обл.

1. (петух) пе́вень, род. пе́ўня м.;

2. (уключина) уклю́чына, -ны ж., ко́чат, -та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Aedis apud postes canis est magis acer (asper) in hospes

Каля вушака сабака мацней брэша на чужых людзей.

У дверного косяка собака сильнее лает на чужих людей.

бел. На сваім падвор’і і сабака пан. На сваім падворку і сабака адважнейшы. І певень на сваім сметніку гаспадар. Кожны кулік на сваім полі вялік.

рус. На своей улочке храбра и курочка. Всяк петух смел на своей навозной куче. На своём пепелище и курица бьёт, а петух никому спуску не даёт. Всяк в своём доме хозяин. Всяк кулик на своём болоте велик. В своём гнезде и ворона коршуну глаз выклюет.

фр. Tout chien est lion dans sa maison (В своём доме всякая собака ‒ лев).

англ. Every cock is proud on his own dunghill (Каждый петух важен на своей навозной куче).

нем. Der Hahn ist König auf seinem Mist (Петух ‒ король на своей навозной куче).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Gallus in suo sterquilinio plurimum potest (Seneca)

[І] певень на сваім сметніку ўсемагутны.

[И] петух на своей навозной куче всесилен.

Гл.: Aedis...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)