пераграва́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
пераграва́нне |
| Р. |
пераграва́ння |
| Д. |
пераграва́нню |
| В. |
пераграва́нне |
| Т. |
пераграва́ннем |
| М. |
пераграва́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пераграва́нне ср. перегрева́ние; (металла, камня и т.п. — ещё) перека́ливание; см. пераграва́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераграва́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераграваць — перагрэць і стан паводле знач. дзеясл. перагравацца — перагрэцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перагрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -э́ты; зак., што.
Нагрэць вельмі моцна.
П. паяльнік.
|| незак. пераграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пераграва́нне, -я, н. і перагрэ́ў, -рэ́ву, м.
П. металу.
П. матора.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перагрэ́цца, -э́юся, -э́ешся, -э́ецца; зак.
1. Нагрэцца надта моцна.
Матор перагрэўся.
2. Знаходзячыся доўга пад сонечнымі прамянямі, у лазні і пад., нанесці гэтым сабе шкоду.
П. на сонцы.
|| незак. пераграва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. пераграва́нне, -я, н. і перагрэ́ў, -рэ́ву, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перегрева́ние пераграва́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гіпертэрмі́я
(ад гіпер- + -тэрмія)
пераграванне арганізма; штучнае павышэнне тэмпературы цела, абумоўленае знешнімі фізічнымі фактарамі (параўн. гіпатэрмія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перека́ливание
1. перагарто́ўванне, -ння ср.;
2. перапа́льванне, -ння ср., пераграва́нне, -ння ср.;
3. перапра́жванне, -ння ср.; см. перека́ливать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГІПЕРТЭРМІ́Я
(ад гіпер... + грэч. thermē цяпло),
пераграванне, намнажэнне цяпла ў арганізме цеплакроўных жывёл і чалавека ў выніку перавышэння цеплапрадукцыі над цеплааддачай. Пры выяўленым напружанні фізіял. механізмаў тэрмарэгуляцыі (потавыдзяленне, расшырэнне скурных сасудаў і інш.) гіпертэрмія суправаджаецца ўзмацненнем і якаснымі парушэннямі абмену рэчываў, стратай вільгаці і солей, парушэннем кровазвароту і забеспячэння мозга кіслародам, што выклікае ўзбуджэнне, зрэдку сутаргі і непрытомнасць. Пры тэмпературы цела 41—42 °C можа здарыцца цеплавы ўдар. Штучная гіпертэрмія выкарыстоўваецца пры лячэнні некаторых нервовых і хранічных хвароб.
т. 5, с. 258
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕ́РПЕС
(ад грэч. herpēs лішай),
вірусная хвароба з характэрнай высыпкай згрупаваных пухіркоў на скуры і слізістых абалонках. Узбуджальнік — вірус простага герпесу, вірусаносьбіты. Узнікненню хваробы спрыяюць: пераахаладжэнне, пераграванне, хранічныя ачагі гнойнай інфекцыі, паталогія страўнікава-кішачнага тракту, печані, органаў дыхання, залоз унутр. сакрэцыі і інш. Інкубацыйны перыяд 3—7 дзён. Хвароба пачынаецца са свербу, паколванняў; на ацёчнай скуры з’яўляюцца празрыстыя пухіркі (2—3 мм), якія праз 1—2 дні мутнеюць і засыхаюць. Часта пухіркі лопаюцца і на іх месцы з’яўляюцца ружова-чырвоныя эрозіі. У хворых на СНІД герпес мае рэцыдыўны характар з гемарагічным змесцівам пухіркоў з некратычна-язвавым пашкоджаннем. Лячэнне: ліквідацыя прычын, што выклікаюць хваробу; тэрапеўтычнае.
т. 5, с. 199
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)