паўсю́ль

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
паўсю́ль - -

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

паўсю́ды, паўсю́ль прысл. über¦ll, llerrts, llenthlben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

перашахі́рыць

‘перашукаць, перакладваючы што-небудзь (перашахірыць паўсюль); растраціць усё, многае (перашахірыць усе грошы)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. перашахі́ру перашахі́рым
2-я ас. перашахі́рыш перашахі́рыце
3-я ас. перашахі́рыць перашахі́раць
Прошлы час
м. перашахі́рыў перашахі́рылі
ж. перашахі́рыла
н. перашахі́рыла
Загадны лад
2-я ас. перашахі́р перашахі́рце
Дзеепрыслоўе
прош. час перашахі́рыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шахі́рыць

‘шахірыць што-небудзь (грошы) і без прамога дапаўнення (колькі можна шахірыць паўсюль?)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шахі́ру шахі́рым
2-я ас. шахі́рыш шахі́рыце
3-я ас. шахі́рыць шахі́раць
Прошлы час
м. шахі́рыў шахі́рылі
ж. шахі́рыла
н. шахі́рыла
Загадны лад
2-я ас. шахі́р шахі́рце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шахі́рачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

wszędzie

усюды; паўсюль; скрозь;

szukam go wszędzie — я яго паўсюль шукаю;

byłem wszędzie — я быў усюды

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

throughout1 [θru:ˈaʊt] adv. паўсю́ль, паўсю́дна, усю́ды, скрозь;

He was wrong throughout. Ён ва ўсім памыляўся;

Today has been fine thro ughout. Сёння ўвесь дзень стаяла добрае надвор’е.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

around1 [əˈraʊnd] adv.

1. прыблі́зна, каля́;

She is around fifty. Ёй пад пяцьдзясят;

Tom arrived around six o’clock. Том прыехаў каля шасці гадзін.

2. наво́кал, вако́л, наўко́л;

all around усю́ды;

I could hear laughter all around. З усіх бакоў я мог чуць смех.

3. паўсю́ль; усю́ды;

There were papers lying around all over the floor. Паўсюль на падлозе ляжалі паперы.

he’s been around ён чалаве́к быва́лы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

szukać

szuka|ć

незак.

1. шукаць;

~łam wszędzie — я шукала паўсюль;

2. шукаць; дамагацца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

gdziekolwiek

1. дзе-небудзь, дзе-колечы;

2. куды-небудзь, куды б;

gdziekolwiek wszedł, odmawiano mu — куды б ён не ўвайшоў, яму паўсюль адмаўлялі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

По́прык ’невялікі, малы’ (карэліц., Сл. ПЗБ), поўпрык ’малое дзіця’ (Скарбы), ’надуты, упарты хлопец, непаседа’ (Некр.). Няясна. Калі за зыходную прыняць форму поўпрык, то з улікам лінгвагеаграфіі слова можна параўнаць з паўпурык, паўпурак ’мера вагі’ (ЭСБМ, 8, 227), што звязана з літуанізмам пур (гл.); тады поўпрык > попрык ’той, хто мала важыць’. Аднак пры гэтым нельга, відаць, разглядаць асобна ад поўпрыца ’пупышка’ (гл.), што дазваляе звязваць названыя словы з назвай дэталі ў жорнах або млыне, параўн. ст.-бел. полприца < польск. paprzyca ’частка ў млыне, жорнах’ (з XVI ст.) (Булыка, Запазыч., 236). Гл. паўпрыца. Дадатковым аргументам можа быць падабенства семантыкі ў літ. pumpurė ’паўпрыца’ і pumpuras ’пупышка’, а таксама выраі як поўпрык перакідаецца (Цых.), што перадае характэрныя рухі дэталі, параўн. балг. прьприца, пьрплица. пъпрыщи чэш. papřice, серб. прприца, папрыцы, сярод значэнняў якіх і ’юда, вяртушка’ ці ’вяртун, непаседа, бутуз, карапуз: той, што паўсюль лезе, круціцца’, што выводзяцца з гукапераймання (Брукнер, 394; БЕР, 6, 825). Тады поўпрык, попрык — утварэнне м. р. ад першаснага слова ж. р.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)