Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пачаса́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пачашу́ся |
пачэ́шамся |
| 2-я ас. |
пачэ́шашся |
пачэ́шацеся |
| 3-я ас. |
пачэ́шацца |
пачэ́шуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пачаса́ўся |
пачаса́ліся |
| ж. |
пачаса́лася |
| н. |
пачаса́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пачашы́ся |
пачашы́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пачаса́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пачаса́цца 1, ‑чашуся, ‑чэшашся, ‑чэшацца; зак.
Часацца некаторы час (гл. часацца 1).
пачаса́цца 2, ‑чэшацца; зак.
Абчасацца — пра ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
часа́цца, чашу́ся, чэ́шашся, чэ́шацца; чэ́шамся, чэ́шацеся, чэ́шуцца; чашы́ся; незак.
Расчэсваць, часаць валасы; прычэсвацца.
|| зак. пачаса́цца, -чашу́ся, -чэ́шашся, -чэ́шацца; -чашы́ся.
|| наз. часа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Пачахры́цца, лун. почохрыцца ’пачасацца’, бяроз. пону‑ Xрыць ’пачасаць’ (Шатал.), драг. почухрэтэ (Лучыц-Федарэц). Параўн. таксама брасл., ігн., даўг., астрав., шальч., трон. чихраць. чохраць ’часаць (воўну)’, чохры ’машына для часання воўны’ (Сл. ПЗБ), укр. чухран ’тс’, укр. гуц. чіхратий ’калматы’ чіхратися ’часацца, але не грэбенем’, чухати(ся) ’тс’ рус. арханг. чехор ’задзіра’, чехорньш ’задзірака’, польск. czochrać się ’калмаціць’, чэш. čechrati, славен. čeh(lj)aiit ćóhati ’тс’ серб.-харв. чехати ’абшчыпваць, абрываць’. Экспрэсіўнае ўтварэнне ад česati > !!!acau̯b (гл.), параўн. валаш. čechlať ’расчэсваць воўну’, славац. cech rať sa ’прачосваць валасы’, czechry ’пачассе’ (Махэк₂, 96), польск. czochrać ’часаць жывёл’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)