паці́ху

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
паці́ху - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

паці́ху, прысл.

1. Нягучна, ціха; злёгку, асцярожна, стараючыся не рабіць шуму.

Гутарыць п.

П. шумеў бор.

П. прайсці ў суседні пакой.

2. Павольна, не спяшаючыся; мала-памалу.

Хадзіць п.

Мы самі п. ўсё тут зробім.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паці́ху нареч.

1. ти́хо, тихо́нько, потихо́ньку;

гу́тарыць п. — говори́ть ти́хо (тихо́нько, потихо́ньку);

2. осторо́жно;

рабі́ п., каб не сапсава́ць — де́лай осторо́жно, что́бы не испо́ртить;

3. ме́дленно;

хадзі́ць п. — ходи́ть ме́дленно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паці́ху, прысл.

1. Нягучна, ціха. [Вучні] баязліва тапталіся, азіраліся, а некаторыя паціху пыталі ў бабкі: — А што, бабка, ён [настаўнік] сярдзіты? Колас. Мікола паціху загадаў: — Кладзіся! — і сам адпоўз за куст. Шчарбатаў. // Ледзь-ледзь, злёгку. Над галавой паціху шумелі сосны, мігацела зоркамі чорнае неба. Асіпенка. // Асцярожна, стараючыся не рабіць шуму. Паціху, каб не пабудзіць старых, .. [Паходня] пасунуўся быў у свой пакой, але на печы пачуўся шорах і потым голас гаспадыні. Хадкевіч. // Асцярожна, злёгку. Таццяне здалося, што камісар задрамаў, і яна нахілілася і паціху дакранулася рукою да яго пляча. Шамякін.

2. Павольна, не спяшаючыся. Спачатку ішлі паціху, затым камандзір загадаў падцягнуцца. Жычка. Іван паціху наламаў ядлоўцу і густа падаслаў пад бок. Новікаў. Дый чарвячка не грэх было ўжо замарыць. Паціху Касцёр расклалі пад старой Сасной. Корбан. // Мала-памалу, непрыкметна. Праз мост пантонны полк ішоў да рання, Не бачачы, што ён паціху тоне. Гаўрусёў. Лагер лесарубаў паціху засыпаў. Машара. // Спакойна, без хваляванняў. [Стараста:] На ліха я ў старасты пайшоў, паціху сядзеў бы, свой кавалак хлеба маючы. Самуйлёнак.

3. Употай, непрыкметна для каго‑н. Кузьма паціху ў вус пасмейваецца, сам сабе хітра падміргвае і ўголас гаворыць: — Нічога, прывыкнеш, Настачка! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паці́ху прысл

1. (ціха) léise, still;

2. (не спяшаючыся) lángsam;

3. (непрыкметна) únbemerkt, vórsichtig

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

цішко́м, прысл.

1. Непрыкметна, паціху.

Ц. выйсці з хаты.

2. Ціха, нягучна, без шуму.

Ц. плакаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тихо́нько нареч. ці́хенька, ціху́тка, паці́ху;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перасме́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

Падаючы адзін другому якія-н. знакі, паціху смяяцца ў сувязі з чым-н. або з каго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мо́ўчкі, прысл.

1. Нічога не гаворачы.

Сядзець м.

2. перан. Не пратэстуючы, пакорліва, маўкліва.

М. перанесці абразу.

3. перан. Паціху, тайком.

М. сядзець у засадзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

памале́ньку, прысл.

1. Патроху, невялікімі долямі.

Есці п.

2. Не спяшаючыся, паціху.

Старасць ходзіць п.

3. Паступова, не адразу.

Боль п. адыходзіць.

4. Асцярожна (разм.).

П., не разбі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)