пасіўная лексіка

т. 12, с. 162

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пасіўная радыёлакацыя

т. 12, с. 162

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пасі́ўны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. пасі́ўны пасі́ўная пасі́ўнае пасі́ўныя
Р. пасі́ўнага пасі́ўнай
пасі́ўнае
пасі́ўнага пасі́ўных
Д. пасі́ўнаму пасі́ўнай пасі́ўнаму пасі́ўным
В. пасі́ўны (неадуш.)
пасі́ўнага (адуш.)
пасі́ўную пасі́ўнае пасі́ўныя (неадуш.)
пасі́ўных (адуш.)
Т. пасі́ўным пасі́ўнай
пасі́ўнаю
пасі́ўным пасі́ўнымі
М. пасі́ўным пасі́ўнай пасі́ўным пасі́ўных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

місты́чна-пасі́ўны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. місты́чна-пасі́ўны місты́чна-пасі́ўная місты́чна-пасі́ўнае місты́чна-пасі́ўныя
Р. місты́чна-пасі́ўнага місты́чна-пасі́ўнай
місты́чна-пасі́ўнае
місты́чна-пасі́ўнага місты́чна-пасі́ўных
Д. місты́чна-пасі́ўнаму місты́чна-пасі́ўнай місты́чна-пасі́ўнаму місты́чна-пасі́ўным
В. місты́чна-пасі́ўны (неадуш.)
місты́чна-пасі́ўнага (адуш.)
місты́чна-пасі́ўную місты́чна-пасі́ўнае місты́чна-пасі́ўныя (неадуш.)
місты́чна-пасі́ўных (адуш.)
Т. місты́чна-пасі́ўным місты́чна-пасі́ўнай
місты́чна-пасі́ўнаю
місты́чна-пасі́ўным місты́чна-пасі́ўнымі
М. місты́чна-пасі́ўным місты́чна-пасі́ўнай місты́чна-пасі́ўным місты́чна-пасі́ўных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

акты́ўна-пасі́ўны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. акты́ўна-пасі́ўны акты́ўна-пасі́ўная акты́ўна-пасі́ўнае акты́ўна-пасі́ўныя
Р. акты́ўна-пасі́ўнага акты́ўна-пасі́ўнай
акты́ўна-пасі́ўнае
акты́ўна-пасі́ўнага акты́ўна-пасі́ўных
Д. акты́ўна-пасі́ўнаму акты́ўна-пасі́ўнай акты́ўна-пасі́ўнаму акты́ўна-пасі́ўным
В. акты́ўна-пасі́ўны (неадуш.)
акты́ўна-пасі́ўнага (адуш.)
акты́ўна-пасі́ўную акты́ўна-пасі́ўнае акты́ўна-пасі́ўныя (неадуш.)
акты́ўна-пасі́ўных (адуш.)
Т. акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўнай
акты́ўна-пасі́ўнаю
акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўнымі
М. акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўнай акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

акты́ўна-пасі́ўны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. акты́ўна-пасі́ўны акты́ўна-пасі́ўная акты́ўна-пасі́ўнае акты́ўна-пасі́ўныя
Р. акты́ўна-пасі́ўнага акты́ўна-пасі́ўнай
акты́ўна-пасі́ўнае
акты́ўна-пасі́ўнага акты́ўна-пасі́ўных
Д. акты́ўна-пасі́ўнаму акты́ўна-пасі́ўнай акты́ўна-пасі́ўнаму акты́ўна-пасі́ўным
В. акты́ўна-пасі́ўны (неадуш.)
акты́ўна-пасі́ўнага (адуш.)
акты́ўна-пасі́ўную акты́ўна-пасі́ўнае акты́ўна-пасі́ўныя (неадуш.)
акты́ўна-пасі́ўных (адуш.)
Т. акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўнай
акты́ўна-пасі́ўнаю
акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўнымі
М. акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўнай акты́ўна-пасі́ўным акты́ўна-пасі́ўных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цвярдзе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Станавіцца цвёрдым, больш цвёрдым (у 2–7 знач.). З поўначы цягнула сухім холадам, зямля прыкметна пачала цвярдзець. Хомчанка.

2. перан. Станавіцца непахісным, мужным, вынослівым. Мы помнім, як трубы трубілі трывогу, як сэрцы ад болю цвярдзелі, што камень. Броўка. Звычайна пасіўная, нават кволая, .. [маці] непахісна цвярдзела, калі што датычылася дзяцей або яе асабіста. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АЛЬГАЛАГНІ́Я

(ад грэч. algos боль + lagneia юр, сладастраснасць),

сексуальнае задавальненне, якое ўзнікае ад прычынення псіхічнага або фіз. болю аднаму з палавых партнёраў. Бывае актыўная, калі боль прычыняецца другому партнёру (садызм, эратычны тыранізм), і пасіўная, якая перажываецца індывідам у сувязі з пакутамі ад дзеянняў палавога партнёра (мазахізм, пакутніцтва, пасівітызм). Характэрна для паталагічных гіперролевых паводзін.

т. 1, с. 275

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ЛАКА́ЦЫЯ

(ад лац. locatio размяшчэнне, размеркаванне),

вызначэнне лакатарам месцазнаходжання і інш. характарыстык аб’ектаў. Заснавана на аналізе адбітых аб’ектам сігналаў — гукавых або эл.-магн. хваль, якія генерыруе лакатар (актыўная Л., пры якой выкарыстоўваюцца імпульсныя і неперарыўныя сігналы), і хваль, якія стварае сам аб’ект (пасіўная Л.).

У залежнасці ад фіз. прыроды сігналаў адрозніваюць Л. гукавую (для назірання за аб’ектамі, што знаходзяцца на зямлі, у паветры і пад вадой; гл. Гідралакацыя), аптычную лакацыю, радыёлакацыю. Пры гукавой Л. ў імпульсным рэжыме адлегласць да аб’екта вызначаецца па часе спазнення адбітага рэхасігналу, пры неперарыўным рэжыме — па рознасці частот пасланага і адбітага частотна-мадуляваных сігналаў. Пасіўная Л. аб’ектаў, якія ствараюць шум, ажыццяўляецца з дапамогай вузканакіраваных прыёмнікаў гуку або з дапамогай карэляцыйных метадаў прыёму. На гукавых і ультрагукавых частотах працуюць гідралакатары, шумапеленгатары і рэхалоты. Уласцівасці Л. маюць многія жывёлы: яны здольныя вызначаць становішча любога аб’екта адносна сябе або сваё становішча ў прасторы (гл. Біялакацыя).

т. 9, с. 107

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сузіра́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які не цікавіцца тым, што яго акружае; бяздзейны, пасіўны. [Селянін] — не пасіўная, сузіральная асоба і далёка не абыякава ўспрымае ўсё тое, што пасылае яму лёс. Навуменка. // Уласцівы такому чалавеку. Сузіральныя адносіны да рэчаіснасці. // Звязаны з працэсам сузірання (у 1 знач.). Пісьменнік паступова падымаецца ад сузіральнага чалавекалюбства «Сястры» да гуманізму актыўнага. Адамовіч.

2. Схільны да сузірання (у 2 знач.). Сузіральная натура. // Уласцівы такому чалавеку. Тут прыемна пасядзець, адпачыць у духмяным цяньку, падумаць аб мінулым, настроіцца на сузіральны лад. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)