паро́ ць ², пару́ , по́ раш, по́ ра; пары́ ; незак. , што.
1. Разразаць, раз’ядноўваць па швах (сшытае).
П. стары халат.
2. У выразах: пароць глупства (разм. ) — рабіць або гаварыць абы-што; пароць гарачку (разм. , неадабр. ) — рабіць што-н. неабдумана, паспешліва.
|| зак. распаро́ ць , -пару́ , -по́ раш, -по́ ра; -пары́ ; -по́ раты (да 1 знач. ).
|| наз. по́ рка , -і, Д М -рцы, ж. (да 1 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паро́ ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
Цяперашні час
адз.
мн.
1-я ас.
пару́
по́ рам
2-я ас.
по́ раш
по́ раце
3-я ас.
по́ ра
по́ руць
Прошлы час
м.
паро́ ў
паро́ лі
ж.
паро́ ла
н.
паро́ ла
Загадны лад
2-я ас.
пары́
пары́ це
Дзеепрыслоўе
цяп. час
по́ рачы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паро́ ць ¹, пару́ , по́ раш, по́ ра; пары́ ; незак.
1. каго-што . Калоць, тыкаць чым-н. вострым.
П. кійком гразь.
2. што . Разбураць, спорваць.
П. гнёзды.
3. каго-што . Бадаць (разм. ).
Каровы поруць адна адну.
4. каго-што . Колючы, тыкаючы чым-н. , прымушаць вылезці адкуль-н.
П. трусоў з малінніку.
|| зак. распаро́ ць , -пару́ , -по́ раш, -по́ ра; -пары́ ; -по́ раты (да 2 і 3 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паро́ ць несов.
1. поро́ ть, распа́ рывать;
2. (чем.-л. острым ) ты́ кать, коло́ ть;
3. см. бада́ ць;
4. разг. (будить ) раста́ лкивать, поднима́ ть;
5. разг. ша́ рить; иска́ ть;
◊ п. гара́ чку — поро́ ть горя́ чку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паро́ ць , пару, пораш, пора; незак. , каго-што .
1. Калоць, тыкаць чым‑н. вострым. — Капешка саломы на гумне стаяла, дык.. [немцы] шомпаламі яе поруць, партызан шукаюць. Сіняўскі . Каця прыкладам пачала пароць снег, выкапала нейкі каменьчык. Карпюк . // Разбураць, спорваць, зрываць. Пеця расказваў мне, як некалі пароў ён гнёзды на ліпах у былым панскім маёнтку. Мыслівец .
2. Разразаць ніткі, якімі што‑н. зашыта; распорваць, расшываць. Пароць старую адзежыну.
3. Разм. Бадаць. Каровы поруць адна адну.
4. Колючы, тыкаючы чым‑н., прымушаць вылезці адкуль‑н.; выпорваць. Да Толі з Алесем прыходзілі яшчэ Валодзя і Сцёпка, і разам яны паролі тых трусоў з малінніку тычкамі. Брыль . // Выганяць, праганяць. [Антось:] — Калі б мелі свой кавалачак зямлі, то.. — ніхто не пароў бы, з месца не гнаў бы. С. Александровіч .
•••
Глупства пароць — гаварыць, рабіць абы-што.
Пароць гарачку — рабіць што‑н. неабдумана, паспешліва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паро́ ць разм.
1. (тыкаць ) (hiné in)sté cken vt , stó ßen* vt ;
2. (разразаць сшытае ) tré nnen vt ;
3. (бадаць ) mit den Hörnern stó ßen* ;
◊
паро́ ць гара́ чку разм. há sten vi , sich überstǘrzen;
глу́ пства паро́ ць Dú mmheiten ré den [schwá tzen]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пароць ’калоць, тыкаць чым-небудзь вострым; разразаць ніткі, якімі што-небудзь зашыта; распорваць, расшываць; бадаць’. Агульнаслав.: рус. поро́ ть , укр. поро́ ти , ст.-рус. пороти , порю ’разразаць, патрашыць’, царк.-слав. прати , польск. próć , porzę ’распорваць, разразаць’, в.-луж. próć , н.-луж. projś , чэш. pářti ’распорваць’, славац. parať ’тс’, серб.-харв. по̀рити ’распорваць’, славен. práti ’распорваць па шву’, балг. по́ ря ’разразаю’. Прасл. porti , porjǫ . Роднасныя грэч. πείρω ’праколваць’, πόρος ’праход’, гоц. faran ’ехаць’ (Траўтман , 206; Мацэнаўэр, LF , 33, 190; Фасмер , 3, 332).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)