Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
па́рны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
па́рны |
па́рная |
па́рнае |
па́рныя |
| Р. |
па́рнага |
па́рнай
па́рнае |
па́рнага |
па́рных |
| Д. |
па́рнаму |
па́рнай |
па́рнаму |
па́рным |
| В. |
па́рны (неадуш.)
па́рнага (адуш.) |
па́рную |
па́рнае |
па́рныя (неадуш.)
па́рных (адуш.) |
| Т. |
па́рным |
па́рнай
па́рнаю |
па́рным |
па́рнымі |
| М. |
па́рным |
па́рнай |
па́рным |
па́рных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
растулі́ць, -тулю́, -ту́ліш, -ту́ліць; -ту́лены; зак., што (разм.).
Развесці стуленыя парныя часткі чаго-н.
Р. далоні.
Р. крыссе паліто.
|| незак. расту́льваць, -аю. -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
па́рны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які складае з кім‑, чым‑н. пару (у 1 знач.). Парная рукавіца. Парныя боты. □ Па вёсцы хадзілі парныя патрулі. Сабаленка. // Які складаецца з дзвюх аднолькавых частак. Коні ходзяць папарна.. ў парных баронах «зігзаг». Брыль. На пагорку ў ельніку праскакала спуджаная казуля, парныя сляды яе нагадвалі [праткнутыя] тонкай палкай дзіркі. Ляўданскі. // Размешчаны парамі, папарна. Парныя лісты.
2. Запрэжаны парай коней; прызначаны для запрэжкі парай коней. Паскрыпваючы рысорамі, лёгка праляцеў карны фаэтон Гунава. Самуйлёнак. Каня, што дрыжаў ад сцюдзёнай вапны,.. запраглі ў парныя сані аднаго. Корбан.
3. Які выконваецца, робіцца парай, парамі. Парны палёт. Парны разрад. □ Выконваецца гэты парны народны танец [балеро] і ва ўмераным і ў вельмі хуткім тэмпе. «Маладосць».
•••
Парны лік гл. лік.
па́рны 2, ‑ая, ‑ае.
Душны, насычаны вільгаццю. Надыходзіла парная хмурная майская ноч — яўны прадвеснік навальніцы. С. Александровіч. Сонца адышло ад зямлі .. і настылая за ноч зямля дыхнула ў твар парным, цёплым духам. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кры́лы ’жабры’ (Шатал.). Таксама парныя аб’екты з абодвух бакоў рыбы, таму па аналогіі з крыло© (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
растулі́ць, ‑тулю, ‑туліш, ‑туліць; зак., што.
Разм. Развесці стуленыя парныя часткі цела або адзення. Растуліць крыссе паліто. □ Саша ўзняў перад сабою сініцу і растуліў далоні. Сініца ціўкнула і паляцела на вяршаліну бярозы. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ярэ́мны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ярма. Ярэмны вол. □ Звалі [лістоўкі] на паўстанне З-пад ярэмных пут. Бядуля. Мо і праўда — валы скамянелі Ад работы ярэмнай, цяжкой? Арочка.
•••
Ярэмныя вены — парныя вены, якія ідуць ад галавы, твару.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіо́іды
(лац. hyoideus = пад’язычны)
ніжнія парныя косці пад’язычнай дугі ў рыб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
парапо́дыі
(ад пара- + -подыі)
парныя бакавыя вырасты сегментаў тулава кольчатых чарвей.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
па́рный па́рны;
па́рный экипа́ж (возимый парой лошадей) па́рны экіпа́ж;
па́рная гре́бля спорт. па́рнае веслава́нне;
па́рные ли́стья бот. па́рныя лісты́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)