па́мять ж.

1. па́мяць, -ці ж.;

храни́ть па́мять о поги́бших геро́ях захо́ўваць па́мяць аб загі́нулых геро́ях;

зри́тельная па́мять зро́кавая па́мяць;

слухова́я па́мять слыхава́я па́мяць;

плоха́я па́мять дрэ́нная па́мяць;

хоро́шая па́мять до́брая па́мяць;

вы́учить на па́мять вы́вучыць на па́мяць;

вы́пасть из па́мяти вы́пасці з па́мяці (галавы́);

запечатле́ться в па́мяти захава́цца (заста́цца) у па́мяці;

е́сли мне па́мять не изменя́ет калі́ мяне́ па́мяць не падво́дзіць;

2. (воспоминание) па́мяць, -ці ж., успамі́н, -ну м.;

в па́мять у па́мяць;

подари́ть на па́мять падары́ць на ўспамі́н (на па́мяць);

оста́вить о себе́ до́брую па́мять пакі́нуць пра сябе́ до́бры ўспамі́н;

3. (сознание) па́мяць, -ці ж., прыто́мнасць, -ці ж.;

больно́й лежа́л без па́мяти хво́ры ляжа́ў без па́мяці (у непрыто́мнасці);

◊

без па́мяти а) (любить, восхищаться и т. п.) ве́льмі мо́цна, го́рача; б) (бежать, лететь) ве́льмі ху́тка; в) (от кого, от чего) у захапле́нні;

ве́чная па́мять ве́чная па́мяць;

на мое́й па́мяти на маёй па́мяці, за маёй па́мяццю;

по па́мяти па па́мяці;

по ста́рой па́мяти па старо́й па́мяці;

на па́мять а) (наизусть) на па́мяць; б) (давать, дарить и т. п.) на па́мяць, на ўспамі́н;

на све́жую па́мять на све́жую па́мяць;

коро́ткая (кури́ная, дыря́вая) па́мять каро́ткая (куры́ная, дзіра́вая) па́мяць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

память

Том: 23, старонка: 414.

img/23/23-414_2146_Память.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

дыря́вый дзіра́вы;

◊

дыря́вая па́мять дзіра́вая па́мяць (галава́).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

почти́ть сов. ушанава́ць;

почти́ть па́мять ушанава́ць па́мяць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

увекаве́чыць сов. увекове́чить;

у. па́мяць геро́я — увекове́чить па́мять геро́я

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Па́мяць ’здольнасць запамінаць, захоўваць і аднаўляць у свядомасці ранейшыя ўражанні, успамін пра каго-, што-н.’ Агульнаслав.: рус. па́мять, укр. памʼять, ст.-рус. память, ст.-слав. памѧть, польск. pamięć, чэш. paměť, славац. pamiať, серб.-харв. па̏ме̑т, славен. pámet ’розум’, балг. па́мет. Прасл. pamętь, — дэрыват ад po‑mьněti (гл. по́мніць) (Махэк, 490). Роднасныя ст.-літ. mintìs ’думка, меркаванне’, усх.-літ. mintís ’загадка’, літ. atmintìs ’памяць’, ст.-інд. matíṣ ’думка, погляд’, авесц. maìti ’думка, погляд’, лац. mens, родн. скл. mentis ’мысленне, розум’, і.-е. *mṇtis (гл. Вальдэ-Гофман, 2, 69; Траўтман, 181; Уленбек, 212; Фасмер, 3, 195).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зро́кавы зри́тельный;

~вая па́мяць — зри́тельная па́мять;

з. нерв — зри́тельный нерв

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Mendacem memorem esse oportet (Quintilianus)

Ілгуну трэба мець добрую памяць.

Лжецу надо иметь хорошую память.

бел. Ілжываму добрая памяць патрэбна.

рус. Лживому надо памятну быть. Ври, да помни! Лгун дол жен обладать хорошей памятью. Лжецам нужна хорошая память.

фр. Il faut qu’un menteur ait bonne mémoire (Надо, чтобы y лжеца была хорошая память).

англ. Liars need long memories (Лжецам нужна хорошая память).

нем. Ein Lügner muß ein gutes Gedächtnis haben (Лжец должен иметь хорошую память).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

приту́пленный прыту́плены;

приту́пленный нож прыту́плены нож;

приту́пленная па́мять прыту́пленая па́мяць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

трэнірава́ць несов. тренирова́ть;

т. гімна́стаў — тренирова́ть гимна́стов;

т. па́мяць — тренирова́ть па́мять

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)