пака́зваць, -аю, -еш, -ае; незак.; гл. паказаць.

◊

Вачэй не паказваць куды (разм.) — не з’яўляцца дзе-н., у каго-н., не бываць.

Пальцам паказваць (тыкаць) на каго-што (разм.) — указваць на каго-н., хто праявіў сябе з адмоўнага боку; звяртаць увагу на што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пака́зваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. пака́зваю пака́зваем
2-я ас. пака́зваеш пака́зваеце
3-я ас. пака́звае пака́зваюць
Прошлы час
м. пака́зваў пака́звалі
ж. пака́звала
н. пака́звала
Загадны лад
2-я ас. пака́звай пака́звайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час пака́зваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пака́зваць несов.

1. в разн. знач. пока́зывать;

2. пока́зывать, ука́зывать;

3. обнару́живать, пока́зывать;

4. (воплощать в художественном образе) изобража́ть, пока́зывать, отража́ть;

5. предъявля́ть, пока́зывать;

6. юр. пока́зывать;

1-6 см. паказа́ць;

◊ не п. но́са — не пока́зывать но́са;

па́льцам (па́льцамі) п. — па́льцем (па́льцами) пока́зывать;

вачэ́й не п. — глаз не пока́зывать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пака́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да паказаць (у 1–8 знач.).

•••

Вачэй не паказваць — не бываць, не з’яўляцца дзе‑н., у каго‑н.

Пальцам (пальцамі) паказваць (тыкаць, тыцкаць) — звяртаць увагу, указваць на таго, хто праявіў сябе з адмоўнага боку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак.

1. каго-што, каму. Даць магчымасць убачыць каго-, што-н., упэўніцца ў чым-н., навучыцца чаму-н.

П., як карыстацца паяльнікам.

2. што, на каго-што. Звярнуць чыю-н. увагу на каго-, што-н. (звычайна зрабіўшы рух, жэст у напрамку каго-, чаго-н.).

П. дарогу на станцыю.

П. рукой на шыльду.

3. каго-што, каму. Даць убачыць, каб разгледзець, азнаёміцца.

П. хворага ўрачу.

П. новы спектакль.

4. каго-што. Выявіць, праявіць.

П. веды.

5. са злуч. «што». Даць паказанне (у 1 знач.).

Усе, як адна, сведкі паказалі, што ў гэты дзень абвінавачанага дома не было.

6. што (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра вымяральныя прыборы: засведчыць, адзначыць.

Тэрмометр паказаў 38,8 °С.

Гадзіннік паказаў поўнач.

7. каму. Правучыць каго-н., адпомсціць каму-н., даць зразумець, адчуць каму-н. што-н. (разм.).

Я ж яму пакажу за гэта!

|| незак. пака́зваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—6 знач.).

|| наз. пака́з, -у, м. (да 1—4 знач.).

П. спектакля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нараві́цца, -раўлю́ся, -ро́вішся, -ро́віцца; незак.

Упарціцца, паказваць свой нораў.

Конь часта наравіўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

велікаду́шнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Выяўляць, паказваць велікадушнасць.

|| зак. звелікаду́шнічаць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каза́ть несов., разг. пака́зваць;

◊

не каза́ть глаз, но́са не пака́зваць вачэ́й, но́са.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

салупа́ць

‘паказваць язык, дражніць языком (без прамога дапаўнення)’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. салупа́ю салупа́ем
2-я ас. салупа́еш салупа́еце
3-я ас. салупа́е салупа́юць
Прошлы час
м. салупа́ў салупа́лі
ж. салупа́ла
н. салупа́ла
Загадны лад
2-я ас. салупа́й салупа́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час салупа́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

выка́зывать несов. пака́зваць; (обнаруживать) выяўля́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)