падтыкну́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падтыкну́ |
падтыкнё́м |
| 2-я ас. |
падтыкне́ш |
падтыкняце́ |
| 3-я ас. |
падтыкне́ |
падтыкну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
падтыкну́ў |
падтыкну́лі |
| ж. |
падтыкну́ла |
| н. |
падтыкну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
падтыкні́ |
падтыкні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
падтыкну́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
падтыкну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм. Указаць на каго‑н. з мэтай даносу. [Цётка Ганна:] — Відаць, падтыкнуў нехта — чые [мужчыны] падаліся ў лес. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нацкну́ць ’падтыкнуць, прыпомніць, навесці на думку’ (Арх. Федар.). Каранёвая частка дзеяслова атаясамліваецца з адпаведнай марфемай у польск. ocknąć ’разбудзіць, вывесці са сну’, якое выводзяць з *octnąć (Варш. сл., 3, 556), адпаведнага чэш. oc(i)tnoutiy славац. ociinüť ’прывесці да прытомнасці’, параўн. чэш. cititi ’адчуваць’ і пад.; калі прыняць этымалогію Махэка (Studie, 41) — з прасл. ot‑jьtnęti, што адпавядае літ. atjusti, atjuntu ад justi, juntu ’адчуць’; усходнеславянская форма ў гэтым выпадку была б *от‑чтнутьу параўн. рэальна зафіксаваныя рус. очкнуться (КСРНГ), бел. ачхнуць, гл. ачнуцца. Такім чынам, па форме нацкну́ць трэба разглядаць як запазычанне, аднак у польскай мове такога дэрывата не выяўлена. Затое названая форма вельмі блізкая да нацу́кнуць ’падбухторыць’, якое Насовіч адносіць да цу́кнуць ’нацкаваць; падбіць на дрэнны ўчынак’ (гл.), параўн. таксама наткнуць ’напомніць, нагадаць’ да цікнуць ’раптоўна ўспомніць’ (гл.), што можа сведчыць пра іншае паходжанне слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)