нео́навы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нео́навы нео́навая нео́навае нео́навыя
Р. нео́навага нео́навай
нео́навае		 нео́навага нео́навых
Д. нео́наваму нео́навай нео́наваму нео́навым
В. нео́навы (неадуш.)
нео́навага (адуш.)		 нео́навую нео́навае нео́навыя (неадуш.)
нео́навых (адуш.)
Т. нео́навым нео́навай
нео́наваю		 нео́навым нео́навымі
М. нео́навым нео́навай нео́навым нео́навых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нео́навы нео́новый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нео́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да неону, уласцівы яму. Над будынкам прыгожа і ярка ўспыхвалі неонавыя агні. Гамолка. // Зроблены з дапамогай неону. Неонавая рэклама.

•••

Неонавая лямпа гл. лямпа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нео́навы Néon-;

нео́навая тру́бка фіз. Néonröhre f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нео́н, -у, м.

Хімічны элемент, інертны газ без колеру і паху, які выкарыстоўваецца для напаўнення электрычных лямпачак, у сігнальных, рэкламных і пад. асвятляльных прыладах.

|| прым. нео́навы, -ая, -ае.

Неонавая лямпа.

Неонавае святло.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ге́лій-нео́навы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ге́лій-нео́навы ге́лій-нео́навая ге́лій-нео́навае ге́лій-нео́навыя
Р. ге́лій-нео́навага ге́лій-нео́навай
ге́лій-нео́навае		 ге́лій-нео́навага ге́лій-нео́навых
Д. ге́лій-нео́наваму ге́лій-нео́навай ге́лій-нео́наваму ге́лій-нео́навым
В. ге́лій-нео́навы (неадуш.)
ге́лій-нео́навага (адуш.)		 ге́лій-нео́навую ге́лій-нео́навае ге́лій-нео́навыя (неадуш.)
ге́лій-нео́навых (адуш.)
Т. ге́лій-нео́навым ге́лій-нео́навай
ге́лій-нео́наваю		 ге́лій-нео́навым ге́лій-нео́навымі
М. ге́лій-нео́навым ге́лій-нео́навай ге́лій-нео́навым ге́лій-нео́навых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нео́новый нео́навы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

neonowy

неонавы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

neon​2 [ˈni:ɒn] adj. нео́навы;

neon lighting нео́навае асвятле́нне;

a neon sign нео́навая рэкла́ма; нео́навая вы́веска

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГА́ЗАВЫ ЛА́ЗЕР,

лазер з газападобным актыўным рэчывам. Актыўнае рэчыва (газ) змяшчаецца ў аптычны рэзанатар або прапампоўваецца праз яго. Інверсія заселенасці ўзроўняў энергіі (гл. Актыўнае асяроддзе) дасягаецца ўзбуджэннем атамаў дапаможнага рэчыва (напр., гелій, азот) і рэзананснай перадачай узбуджэння атамам рабочага рэчыва (неон, вуглякіслы газ). Паводле тыпу актыўнага рэчыва адрозніваюць атамарныя, іонныя і малекулярныя газавыя лазеры. Атрымана генерацыя пры выкарыстанні 44 актыўных атамарных асяроддзяў, іх іонаў з рознай ступенню іанізацыі, а таксама больш за 100 малекул і радыкалаў у газавай фазе. Газавыя лазеры маюць больш высокую монахраматычнасць, стабільнасць, кагерэнтнасць і накіраванасць выпрамянення ў параўнанні з лазерамі інш. тыпаў. Выкарыстоўваюцца ў метралогіі, галаграфіі, медыцыне, аптычных лініях сувязі, матэрыялаапрацоўцы (рэзка, зварка), лакацыі, фіз. даследаваннях, звязаных з атрыманнем і вывучэннем высокатэмпературнай плазмы і інш.

Для ўзбуджэння актыўнага рэчыва газавыя лазеры выкарыстоўваюць электрычныя разрады ў газах, пучкі зараджаных часціц, аптычную, хім. і ядз. пампоўку, цеплавое ўзбуджэнне, а таксама газадынамічныя метады і метады перадачы энергіі ў газавых сумесях. Найб. пашыраным атамарным газавым лазерам з’яўляецца гелій-неонавы лазер (магутнасць генерацыі да 100 мВт), які мае найвышэйшую стабільнасць параметраў генерацыі, надзейнасць і даўгавечнасць. Найб. магутная генерацыя іонных газавых лазераў атрымана на іонах аргону (да 500 Вт у неперарыўным рэжыме). Малекулярныя лазеры з’яўляюцца найб. магутнымі, напр. газавы лазер на вуглякіслым газе мае магутнасць да 1 МВт у неперарыўным рэжыме.

Першы газавы лазер на сумесі неону і гелію створаны ў 1960 амер. фізікамі А.Джаванам, У.Р.Бенетам і Д.Эрыятам. На Беларусі распрацоўкай і даследаваннем газавых лазераў займаюцца ў ін-тах фізікі, цепла- і масаабмену, фіз.-тэхн., малекулярнай і атамнай фізікі АН, НДІ прыкладных фіз. праблем пры БДУ, Гродзенскім ун-це і БПА.

Літ.:

Войтович А.П. Магнитооптика газовых лазеров. Мн., 1984;

Орлов Л.Н. Тепловые эффекгы в активных средах газовых лазеров. Мн., 1991;

Солоухин Р.И., Фомин Н.А. Газодинамические лазеры на смешении. Мн., 1984.

Л.М.Арлоў.

т. 4, с. 426

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)