напава́л, прысл.

1. Адразу насмерць.

Забіць звера н.

2. перан. Вельмі моцна; пераканальна.

Факты білі н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напава́л

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
напава́л - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

напава́л нареч. напова́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напава́л, прысл.

Адразу насмерць. Аднойчы ў баі пад Трубчэўскам быў напавал забіты камандзір. Краўчанка. // перан. Вельмі моцна. Лічбы б’юць напавал. □ Сяло маўчала, быццам карнавал Спраўляла смерць, і зараз у цішы Усе спалі, змораныя напавал. Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напава́л прысл mit éinem Hieb [Schlag]; auf der Stélle;

забі́ць напава́л mit éinem Hieb töten; mit éinem Schuss töten (адным выстралам);

ён быў забі́ты напава́л er war auf der Stélle tot

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

напова́л нареч. напава́л; (насмерть) насме́рць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дачу́цца, ‑чуюся, ‑чуешся, ‑чуецца; зак., пра каго-што, аб кім-чым ці з дадан. дап.

Разм. Даведацца з дайшоўшых чутак; дазнацца. Дачуцца пра сям’ю. □ Пятрусь Грыб, адзін з багацеяў мястэчка Дварок, дачуўся надоечы, што лес ягоны сякуць напавал, больш як заўсёды. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыві́ць, жыўлю́, жы́віш, жы́віць; незак., каго-што.

1. Забяспечваць чым‑н. неабходным для нармальнай дзейнасці, развіцця. Жывілі падкормкай усходы, палолі палеткі не раз. Машара. // Быць для чаго‑н. крыніцай нармальнай дзейнасці, развіцця. Снег даўно сышоў, цёплыя дні жывілі зямлю. Чорны. // перан. Быць апорай, асновай для чаго‑н.; падтрымліваць што‑н. Жывіць душу зноў надзея, Сэрца цешаць песні рання... Колас. Рэвалюцыйны энтузіязм эпохі жывіў творчасць і творы пісьменнікаў. Адамовіч.

2. і без дап. Ажыўляць, бадзёрыць. З паходных кубкаў у сыноў Напіся ты вады. Яна жывіць. Броўка. // Мець лекавыя якасці; гаіць. — А жывакост, дзеткі, гэта значыць: жывіць косці, ажыўляе іх, — схамянуўшыся, дадае [бабка Аксіння]. Чарнышэвіч.

3. (у спалучэнні са словамі «стрэльба», «ружжо»). Не забіваць напавал, толькі раніць. Стрэльба жывіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уби́ть сов.

1. (умертвить) забі́ць, мног. пазабіва́ць;

уби́ть напова́л забі́ць напава́л;

2. перен. (уничтожить) зні́шчыць;

3. перен. (глубоко огорчить, привести в отчаяние) прыбі́ць, прыгне́сці, прыве́сці ў ро́спач; (ошеломить) ашаламі́ць, агало́мшыць;

это изве́стие его уби́ло гэ́та ве́стка яго́ прыбі́ла (прыгняла́, прывяла́ ў ро́спач);

4. перен., разг. (потратить на что-л.) патра́ціць; (издержать — ещё) расхо́даваць, вы́даткаваць; (о времени) змарнава́ць;

уби́ть мно́го эне́ргии на что́-л. патра́ціць шмат эне́ргіі на што-не́будзь;

5. (уплотнить, утрамбовать) разг. убі́ць, утрамбава́ць;

6. (покрыть) карт., разг. пабі́ць;

уби́ть туза́ ко́зырем пабі́ць туза́ ко́зырам;

◊

уби́ть вре́мя змарнава́ць час;

уби́ть мо́лодость змарнава́ць маладо́сць;

убе́й меня́ бог забі́ мяне́ бог;

уби́ть бобра́ ашука́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)