навя́заны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. навя́заны навя́заная навя́занае навя́заныя
Р. навя́занага навя́занай
навя́занае		 навя́занага навя́заных
Д. навя́занаму навя́занай навя́занаму навя́заным
В. навя́заны (неадуш.)
навя́занага (адуш.)		 навя́заную навя́занае навя́заныя (неадуш.)
навя́заных (адуш.)
Т. навя́заным навя́занай
навя́занаю		 навя́заным навя́занымі
М. навя́заным навя́занай навя́заным навя́заных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

навя́заны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. навя́заны навя́заная навя́занае навя́заныя
Р. навя́занага навя́занай
навя́занае		 навя́занага навя́заных
Д. навя́занаму навя́занай навя́занаму навя́заным
В. навя́заны (неадуш.)
навя́занага (адуш.)		 навя́заную навя́занае навя́заныя (неадуш.)
навя́заных (адуш.)
Т. навя́заным навя́занай
навя́занаю		 навя́заным навя́занымі
М. навя́заным навя́занай навя́заным навя́заных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

навя́заны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. навя́заны навя́заная навя́занае навя́заныя
Р. навя́занага навя́занай
навя́занае		 навя́занага навя́заных
Д. навя́занаму навя́занай навя́занаму навя́заным
В. навя́заны (неадуш.)
навя́занага (адуш.)		 навя́заную навя́занае навя́заныя (неадуш.)
навя́заных (адуш.)
Т. навя́заным навя́занай
навя́занаю		 навя́заным навя́занымі
М. навя́заным навя́занай навя́заным навя́заных

Кароткая форма: навя́зана.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

навя́заны

1. в разн. знач. навя́занный;

2. привя́занный, взя́тый на прико́л;

1, 2 см. навяза́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навя́заны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад навязаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навя́занный

1. навя́заны;

2. (о чулках, сетях и т. п.) навя́заны; наро́блены;

3. перен. навя́заны; см. навяза́ть​I.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шво́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Абл. Вяровачка, павадок. Міход выняў з кішэні ключ, навязаны на звычайную канапляную шворку. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

compulsory

[kəmˈpʌlsəri]

adj.

1) прымусо́вы, абавя́зкавы

compulsory education — абавя́зкавае навуча́ньне

2) накі́нуты, навя́заны сі́лаю

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

А́НГЛА-МАРА́ТХСКІЯ ВО́ЙНЫ,

захопніцкія войны англ. Ост-Індскай кампаніі супраць маратхскіх княстваў у Індыі. У выніку першай англа-маратхскай вайны (1775—82) княствам навязаны Салбайскі дагавор 1782, паводле якога англ. кампанія атрымала некаторыя землі маратхаў. У другой англа-маратхскай вайне (1803—05) маратхі страцілі ч. сваёй тэр. і прызналі сябе васаламі. У трэцяй англа-маратхскай вайне (1817—18) адны князі падпарадкаваліся англічанам, іншыя аказалі супраціўленне, аднак былі разгромлены. Значная ч. маратхскай тэр. была анексіравана англ. кампаніяй.

т. 1, с. 346

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Наха́ба ’напасць’ (Нас., Грыг., Др., Яруш., круп., ЭШ), ’напасць, непрыемнасць; нахабства’ (Гарэц.), ’гора, навалач’ (Макар.), ’няшчасце, навала; нахабнік’ (Бяльк.), ’навязаны клопат, абуза; нахабнік, нахабніца’ (Янк. 2, Ян.), ’назола, прыставай, бессаромнік’ (парыц., Янк. Мат.), ’нахабнік’ (Клім., Пятк. 2), ’здань’ (касцюк., Арх. ГТ), наха́біца ’пошасць, хвароба’ (ТС), ’назола’ (івац., Жыв. сл.), наха́бны ’навязлівы, прыдзірлівы’ (Нас.), ’наглы’ (Бяльк.), укр. наха́ба ’бяда, напасць; нахабства’, рус. наха́ба ’напасць, нечаканая непрыемнасць; клопат, абуза; нахабнік, нахабніца’. Ад наха́біць ’нападаць, паклёпнічаць, безпадстаўна абвінавачваць у злачынстве’ (Нас.), да незафіксаванага *ха́біць, параўн. ст.-бел. ахабивъ, зафіксаваную форму з аканнем ад дзеяслова *охабити (Карскі, 1, 136), параўн. ст.-польск. ochabić ’абхапіць’, што ўзыходзіць да гукапераймальнага хав‑ (Бернекер, 381) і можа суадносіцца з габа́ць ’браць, хапаць’ (Фасмер, 4, 215; Махэк₂, 410). Некаторыя значэнні развіліся, магчыма, пад уплывам *xabiti ’псаваць’, гл. ха́баль, хабе́та; да семантыкі параўн. нахваці́цца ’з’явіцца знянацку’ (Ян.), нахапі́цца ’накінуцца’ (Растарг.) і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)