нава́жваць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нава́жваю |
нава́жваем |
| 2-я ас. |
нава́жваеш |
нава́жваеце |
| 3-я ас. |
нава́жвае |
нава́жваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нава́жваў |
нава́жвалі |
| ж. |
нава́жвала |
| н. |
нава́жвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
нава́жвай |
нава́жвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
нава́жваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нава́жваць I несов. наве́шивать; см. нава́жыць I
нава́жваць II несов. заду́мывать, вознаме́риваться; см. нава́жыць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нава́жваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да наважыць 1.
нава́жваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да наважыць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нава́жыць¹, -ва́жу, -ва́жыш, -ва́жыць; зак., чаго.
Узважваючы, нарыхтаваць у якой-н. колькасці.
Н. тону бульбы.
|| незак. нава́жваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нава́жвацца 1, ‑аецца; незак.
Зал. да наважваць 1.
нава́жвацца 2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да наважыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наве́шиватьIII несов. (к наве́шатьII) разг. нава́жваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нава́жвацца I несов., страд. наве́шиваться; см. нава́жваць I
нава́жвацца II несов. намерева́ться, вознаме́риваться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
затева́ть несов. заду́мваць, выду́мваць, нава́жваць; (начинать) распачына́ць, пачына́ць; (устраивать) ла́дзіць, нала́джваць; см. зате́ять;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Наважа́ць 1 ’прывязаць, прыжывіць’ (Сцяшк.). Калі гэта не фанетычным шляхам змененае навязиць ’прывязаць’, то можа быць супастаўлена з укр. навижити, адно са значэнняў якога ’навучыць, прывучыць’, тады ўсё да *іladiti, гл. вадзіць. Другая магчымасць — да вижыць (гл.), параўн. наважваць ’прыціскаць’ (лунін., Шатал.).
◎ Наважа́ць 2, naważać(i) ’наведваць’ (Федар.). Відаць, ітэратыў ад *voziti, параўн. дакладную паралель серб.-харв. navažati, суадноснае з navoziti ’навазіць’ (RHSJ); меркаванні Лаўчутэ (Литуанизмы, 43) аб запазычанні бел. -важаць з літ. važiuoti ’ехаць’ у святле названай паралелі здаюцца непераканальнымі. Параўн. навяжоны, навяжаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)