му́сіць, му́шу, му́сіш, му́сіць; незак.

1. Быць абавязаным зрабіць што-н.

Я мушу прызнаць сваю памылку.

2. у форме інф., у знач. пабочн. сл. Мабыць, напэўна, відаць.

Ты, м., не снедаў яшчэ.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

му́сіць

пабочнае слова

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

му́сіць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. му́шу му́сім
2-я ас. му́сіш му́сіце
3-я ас. му́сіць му́сяць
Прошлы час
м. му́сіў му́сілі
ж. му́сіла
н. му́сіла
Дзеепрыслоўе
цяп. час му́сячы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

му́сіць несов.

1. быть до́лжным;

я му́шу прызна́цца — я до́лжен призна́ться;

2. вводн. сл. должно́ быть, вероя́тно, по всей вероя́тности, ве́рно, ви́дно, пожа́луй; ника́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

му́сіць, мушу, мусіш, мусіць; незак.

1. Падлягаць прымусу, быць прыняволеным да чаго‑н., не маючы магчымасці зрабіць інакш. Тысячы маўклівых і суровых сыноў Палесся супроць сваёй волі і жадання мусілі пад аховаю польскай ваеншчыны ісці ў глыбокія тылы для фарм[ір]авання новых часцей, на папаўненне войск на фронце. Колас.

2. Быць абавязаным зрабіць што‑н. Таварышы падтрымалі свайго старэйшага, і Прохар мусіў падпарадкавацца. Новікаў. [Лакота:] — Па-баявому, па-ваеннаму так.. Калі ты атрымаў няправільны, на твой погляд, баявы загад, ты мусіш перш яго выканаць, а потым абскардзіць... Зарэцкі. Назаўжды цябе забыць я мушу — Ты ж, прашу, забудзь мяне навек. Непачаловіч.

3. у форме інф., у знач. пабочн. Мабыць, напэўна, відаць; магчыма. На свеце, мусіць, нічога няма мацнейшага за прывычку. Баранавых. Чыгунка, што перасякае галоўную вуліцу, мусіць, пройдзе пад ёй або пераступіць цераз яе па віядуку. Карпаў. Васілёк замаўчаў.. Мусіць, думаць пачаў, Чаго вецер шуміць. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

му́сіць

1. (быць абавязаным зрабіць што-н.) müssen*, sóllen*;

ты му́сіш гэ́та вы́канаць du musst das erfüllen;

2. у знач. пабочн. сл. (мабыць, напэўна) vielléicht; ánschéinend; wahrschéinlich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

му́сіць

(ст.-польск. musić, ад с.в.-ням. müesen)

1) быць абавязаным або прымушаным зрабіць што-н.;

2) мабыць, магчыма (у форме пабочнага слова).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Му́сіць, му́сяць ’падлягаць прымусу’, ’быць вымушаным, абавязаным зрабіць’, ’думаць, меркаваць’, ’збірацца рабіць’, ’мабыць, напэўна, магчыма’ (ТСБМ, Гарэц., Мал., Мядзв., Яруш.; Нік. Очерки, Янк. Мат., Нас., Сцяшк., Касп., Шат., Бяльк., Растарг., Сл. ПЗБ, ТС; КЭС, лаг.), му́сіцца ’быць змушаным’, ’рашыцца’ (Нас.), ст.-бел. мусити, мусети ’быць абавязаным’, ’мусіць’ (пач. XV ст.) запазычана са ст.-польск. musić, musieć ’тс’, якія з с.-в.-ням. müeʒen ’тс’ (Карскі, Труды, 205; Чартко, Бел. лінгв. зб., 151; Жураўскі, Бел. мова, 63; Кюнэ, Poln., 79; Булыка, Лекс. запазыч., 137). Гл. таксама мусова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́быць, пабочн. сл.

Мусіць, напэўна, відаць.

Была ўжо, м., дванаццатая гадзіна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́мусіць, -мушу, -мусіш, -мусіць; -мушаны; зак., каго і з інф.

Прымусіць зрабіць, выканаць што-н.

В. ворага здацца.

Вымушаны адказ (не добраахвотны).

|| незак. вымуша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)