Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мусо́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., што.
Разм. Часта дакранацца да чаго‑н. насліненымі або бруднымі пальцамі. Бацька з маці шапталіся над сталом цэлы вечар, мусолілі ў пальцах разнаколерныя паперкі сабраных за гады грошай і раскладалі на кучкі.Б. Стральцоў.Збіраліся [студэнты] купкамі, мусолілі старыя канспекты, спрачаліся.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мусо́ліцьразм (mit Spéichel) benétzen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пацухмо́ліць ’памусоліць’ (слонім., Сцяшк. Сл.). Да па‑ (< прасл.po‑ са значэннем ’пашырэнне дзеяння па усёй плошчы’) і цух‑мол‑іць, у якім першая частка узыходзіць да ням.zucken ’торгаць, біцца, дрыжэць, матляцца’, а другая складаецца з экспрэсіўнага нарашчэння асновы ‑м‑ і ‑ол‑, параўн. крамзолі — крэмсаць, мусоліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мусоліцца ’забруджвацца ад неахайнага карыстання, зашмальцоўвацца’, мусоліць ’часта дакранацца насліненымі або бруднымі пальцамі’ (ТСБМ). Не зусім яснае слова. Рус.муслить, мусолить, муслякать ’тс’. Магчыма, генетычна звязаны са ст.-грэч.μύδος ’вільгаць, гніллё’, μύζω, μυζάω ’смакчу’, ст.-інд.mudirás ’хмара’, с.-ірл.muad ’тс’, новав.-ням.Schmutz ’гразь, бруд’ (Фасмер, 3, 16–17).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́сліць ’смактаць; піць, цягнуць патрошку’, ’мусоліць’ (Нас., Некр. і Байк.), ’ледзь сачыцца (пра ваду)’ (Цых.), суслі́ць экспр. ’прасці’ (Сл. рэг. лекс.); сюды ж, відаць, і сусмо́ліць ’слініць, ссаць, абсмоктваць’ (Варл.) з экспрэсіўнай устаўкай ‑мо‑, су́сліцца ’замаслівацца пры ссанні’ (Нас.). Рус.наўг.су́слить ’павольна піць; чмокаць’, су́сля ’той, хто сусліць’. Звязана чаргаваннем галосных з *sъsati ’ссаць’; гл. Фасмер, 3, 810; ЕСУМ, 5, 483.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смоўж ‘слімак’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Гарэц., Ласт., Шат., Бяльк., Касп., Сцяшк., Жыв. сл.; віл., в.-дзв., чэрв., баран., Сл. ПЗБ), смуж ‘тс’ (Бяльк., Шатал.), смуг ‘тс’ (Клім., Сл. Брэс.). Параўн. укр.смовж, смовз, смо́вик ‘попаўзень, Sitta europea L.’, стараж.-рус.смолжь ‘слімак’, польск.małż ‘малюск’, каш.smałž ‘слімак’, ст.-польск.smołżowe ‘шкарлупіны’, палаб.mau̯z ‘смоўж’, чэш.mlž ‘малюск’ (з польск. — Махэк₂, 370). Прасл.*(s)ml̥žь з далейшымі няяснымі сувязямі. Сюды ж і балг. формы ме́лчев, ме́лчов, ме́лчо ‘смоўж’, якія БЕР (3, 729) узводзіць да і.-е.*(s)mel‑ ‘слізкі’. Магчыма, звязана з моўзаць ‘кусаць без зубоў, мусоліць, слюнявіць’ (гл.). Гл. Фасмер, 3, 690; SEK, 4, 330; ЕСУМ, 5, 325.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мусо́литьнесов., разг.
1.(смачивать слюной) слі́ніць;
2.(пачкать) цухмо́ліць, мусо́ліць, шмальцава́ць;
3.(что — возиться с чем-л.) перен. важда́цца (з чым); валту́зіцца (з чым); (тянуть) цягну́ць (з чым); (канителить) валаво́дзіць (з чым); (жевать) жава́ць (што);