Мележ Іван Паўлавіч

т. 10, с. 271

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Мележ І. П. 1/377; 2/239, 248—249 (укл.), 251, 252, 253, 267, 589; 3/314, 358, 507, 549; 4/40, 53, 56, 97, 107, 190, 216, 270, 527; 5/185, 196, 225, 226, 446, 592, 597; 6/272, 331, 507, 531, 532, 546, 564, 577; 7/133, 421, 425, 426, 435; 8/91, 107, 499, 578, 590; 9/87, 306, 390, 393, 426; 10/70, 76, 218, 233, 375, 384, 452, 456; 11/273, 472, 479, 562; 12/395, 404, 407, 441, 562, 576 (іл.), 577, 578, 579, 584, 585 (іл.), 615, 640, 641, 640—641 (укл.), 644, 676

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Наўколенцах ’на каленях, стаўшы на калені (што-небудзь рабіць)’ (Мележ). Паводле Шубы (Прыслоўе, 115), у выніку кантамінацыі спалучэнняў на каленцах і ў коленцах ’тс’, гл. наў‑© да каленца, калена (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мілёр ’вугаль для кузні’ (Ян.), мі́ляр ’доўгі капец дрэва, закрытага зямлёй, з якога выпальвалі дрэўны вугаль’ (усх.-палес., Лучыц-Федарэц), мазыр. мулёры ’печ, у якой выпальвалі дрэўны вугаль’ (Іванова, «Рэгіян. традыцыі ва ўсх.-слав. мовах…», Гомель, 1980). З польск. mielerz, milerz ’касцёр бярозавых дроў, які выпальвалі ў яме’ (> прозвішча Мележ). Параўн. таксама чэш., miliž, славац. mila (< ням. Meiler), якое з лац. mīliārium ’тысяча кавалкаў, напр., пален’ — адзінка ліку (Махэк₂, 363). Гл. таксама мы́ляр.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

імя́, імя́ і імені, Д імю і імені, мн. імі і імёны, імяў, імён і імёнаў, н.

1. Асабістая назва чалавека, якая даецца яму пры нараджэнні.

Уласнае і.

Яго і. — Сяргей.

2. Поўная асабістая назва чалавека з імем па бацьку, а таксама яго прозвішчам.

Завуць Раман, а і. па бацьку Пракопавіч.

3. Спадчыннае афіцыйнае найменне, якое паказвае на прыналежнасць чалавека да пэўнай сям’і, напр., у беларусаў: Брыль, Гарэцкі, Дубоўка, Карскі, Мележ, Насовіч, Шырма, Янчук.

4. Асабістая вядомасць, рэпутацыя.

Вучоны з сусветным імем.

5. Назва прадмета, з’явы.

Расліна альяс вядома пад імем сталетнік.

6. У выразе: у імя́ каго-чаго — у памяць, у гонар каго-, чаго-н. (высок.).

У і. дружбы.

7. у знач. прыназ. з Р. Названы ў гонар каго-, чаго-н.

Тэатр і.

Янкі Купалы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мотабатальён, ‑а, м.

Матарызаваны батальён. Танкістаў падтрымалі мінамётчыкі з мотабатальёна. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўлі́тра, м.

Палавіна літра. [Гардзей:] — Ён, братка, паўлітра першаку адразу выпіваў. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патле́лы, ‑ая, ‑ае.

Які патлеў, сатлеў. Учарнелая, патлелая зверху салома крышылася. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́пусту, прысл.

Разм. Дарэмна, марна. Васіль не пярэчыў. Чаго казаць попусту. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́сціцца, пасецца; незак.

Тое, што і пасвіцца. Пасціўся перад алешнікам спутаны конь. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)