мачэ́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
мачэ́нне |
| Р. |
мачэ́ння |
| Д. |
мачэ́нню |
| В. |
мачэ́нне |
| Т. |
мачэ́ннем |
| М. |
мачэ́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мачэ́нне ср. моче́ние, мо́чка ж.;
м. я́блыкаў — моче́ние (мо́чка) я́блок
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мачэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. мачыць (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Мачэнне, мочэнье ’вільгаць’ (ТС). Да мачы́ць. Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 55).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мачы́ць, мачу́, мо́чыш, мо́чыць; мо́чаны; незак.
1. каго-што. Рабіць мокрым, вільготным.
Дождж мочыць збожжа.
2. што. Трымаць што-н. у чым-н. вадкім, прамочваць, насычаць вадкасцю, каб надаць адпаведныя якасці, уласцівасці.
М. лён.
|| зак. замачы́ць, -мачу́, -мо́чыш, -мо́чыць; -мо́чаны і намачы́ць, -мачу́, -мо́чыш, -мо́чыць; -мо́чаны; наз. замо́чванне, -я, н. (да 2 знач.), замо́чка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 2 знач.) і мачэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).
|| прым. мачы́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
моче́ние мачэ́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мо́чкаI ж. (действие) мачэ́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
замо́чка ж. замо́чванне, -ння ср., мачэ́нне, -ння ср., замо́чка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нама́чивание
1. намо́чванне, -ння ср.;
2. ква́шанне, -ння ср.; мачэ́нне, -ння ср.; см. нама́чивать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГАРБА́РСТВА,
рамяство па вырабе скур для пашыву абутку. На Беларусі сыравінай служылі скуры рагатай жывёлы, зрэдку коней, свіней. Традыц. тэхніка вырабу скур уключала падрыхтоўчыя аперацыі (мачэнне, заленне, мяздрэнне, ачыстка ад шэрсці, абяззольванне, квашанне), дубленне (каб скура стала вільгаценепранікальнай) і апрацоўку (фарбаванне, пакрыццё тлушчам, глянцаванне і інш.). Гатовыя скуры адрозніваліся па гатунках: юхт (скура для верху абутку), падэшвенная, апойка (скура з цяляці-сысунка), саф’ян (мяккая скура з казліных, цялячых, авечых скур), замша (авечая ці аленевая скура без верхняга пласта), лайка (з авечых скур). Гарбарства на Беларусі было пашырана пераважна ў мястэчках і гарадах, а з сярэдзіны 19 ст. і ў вёсках, калі заможныя сяляне пачалі шыць скураны абутак. У канцы 19 — пач. 20 ст. гарбарная вытворчасць развівалася як фабрычна-заводская і саматужная (апошняя пераважала). Тыповымі былі невялікія гарбарні, у якіх працаваў гаспадар з 2—4 рабочымі або членамі сям’і. Найбольш вядомымі цэнтрамі гарбарства былі Гродна, Мір, Ліда, Пружаны, Кобрын, Ашмяны, Смаргонь, Віцебск, Полацк, Лепель, Магілёў, Давыд-Гарадок, Тураў, Слуцк, Мазыр і інш. Высокай якасцю славіліся магілёўскія і мазырскія скуры, якія карысталіся вял. попытам і за межамі Беларусі. У 1920—40-я г. саматужнае гарбарства было забаронена. У 1950-я г. кааператыўна-прамысловыя арцелі рэарганізаваны ў дзярж. прадпрыемствы. Гл. таксама Гарбарная прамысловасць.
Н.І.Буракоўская.
т. 5, с. 54
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)