лу́згаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак., што (разм.).

Тое, што і лузаць (у 1 знач.).

|| наз. лу́зганне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лузга́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. лузга́ю лузга́ем
2-я ас. лузга́еш лузга́еце
3-я ас. лузга́е лузга́юць
Прошлы час
м. лузга́ў лузга́лі
ж. лузга́ла
н. лузга́ла
Загадны лад
2-я ас. лузга́й лузга́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час лузга́ючы

Іншыя варыянты: лу́згаць.

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лу́згаць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. лу́згаю лу́згаем
2-я ас. лу́згаеш лу́згаеце
3-я ас. лу́згае лу́згаюць
Прошлы час
м. лу́згаў лу́згалі
ж. лу́згала
н. лу́згала
Загадны лад
2-я ас. лу́згай лу́згайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час лу́згаючы

Іншыя варыянты: лузга́ць.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лу́згаць несов., разг., см. луза́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лу́згаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Разм. Тое, што і лузаць (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лу́зга́ць, лузка́ць ’лузаць (насенне, арэхі)’, ’лушчыць’ (Нас., Бяльк., Гарэц., Дразд., ТСБМ, ТС; шкл., Мат. Маг.), лу́зга́цца ’лёгка адставаць ад кароны’ (Гарэц.). Укр. лу́згати, рус. лу́згать, каш. lëzgac, славен. lúzgati ’тс’, ц.-слав. лузьгати ’грызці, есці’. Прасл. luzgati ’лушчыць, вылушчваць, здабываць са стручка’. Утворана ад luzga. Да лузга́, луза́ць (гл.). Сюды ж лу́зкыньня ’лузанне’ (Юрч. Вытв.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лу́зганне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. лузгаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

pod​2 [pɒd] v.

1. дава́ць стручкі́; пакрыва́цца стручка́мі

2. лу́шчыць, луза́ць, лу́згаць (гарох)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

се́мкі, ‑мак; адз. семка, ‑а, н.

Разм. Насенне сланечніку, гарбуза, якое ўжываецца як ласунак. Хлопчыкі паселі на лаўку і пачалі лузгаць семкі, якімі надзяліў усіх Юрка. Бяганская. Дзве кабеты ў гумавых ботах і ватоўках прадаюць проста з мяшка гранёнымі шклянкамі падпражаныя сланечнікавыя семкі. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лузга́н 1, лузгане́ц, лузга́нік, лузга́нчык ’вялікі спелы арэх, які сам выпадае са шкарлупіны’ (Нас., Дразд., Гарэц.; мсцісл., Мат. Маг.), лузганнё ’ачышчаныя, поўныя арэхі’ (Нас.). Да лузга́ць (гл.). Гл. таксама лузан і лузаць.

Лузга́н 2 ’дзіцё з поўным і чыстым тварам’ (Нас.), лузка́н ’тоўсты чалавек’ (Бяльк.), лузканнё ’здаровыя дзеці’ (Юрч. Вытв.) — у выніку семантычнага пераносу з лузга́н 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)