ле́тне-аздараўле́нчы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ле́тне-аздараўле́нчы ле́тне-аздараўле́нчая ле́тне-аздараўле́нчае ле́тне-аздараўле́нчыя
Р. ле́тне-аздараўле́нчага ле́тне-аздараўле́нчай
ле́тне-аздараўле́нчае		 ле́тне-аздараўле́нчага ле́тне-аздараўле́нчых
Д. ле́тне-аздараўле́нчаму ле́тне-аздараўле́нчай ле́тне-аздараўле́нчаму ле́тне-аздараўле́нчым
В. ле́тне-аздараўле́нчы (неадуш.)
ле́тне-аздараўле́нчага (адуш.)		 ле́тне-аздараўле́нчую ле́тне-аздараўле́нчае ле́тне-аздараўле́нчыя (неадуш.)
ле́тне-аздараўле́нчых (адуш.)
Т. ле́тне-аздараўле́нчым ле́тне-аздараўле́нчай
ле́тне-аздараўле́нчаю		 ле́тне-аздараўле́нчым ле́тне-аздараўле́нчымі
М. ле́тне-аздараўле́нчым ле́тне-аздараўле́нчай ле́тне-аздараўле́нчым ле́тне-аздараўле́нчых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́тне-асе́нні

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ле́тне-асе́нні ле́тне-асе́нняя ле́тне-асе́нняе ле́тне-асе́ннія
Р. ле́тне-асе́нняга ле́тне-асе́нняй
ле́тне-асе́нняе		 ле́тне-асе́нняга ле́тне-асе́нніх
Д. ле́тне-асе́нняму ле́тне-асе́нняй ле́тне-асе́нняму ле́тне-асе́ннім
В. ле́тне-асе́нні (неадуш.)
ле́тне-асе́нняга (адуш.)		 ле́тне-асе́ннюю ле́тне-асе́нняе ле́тне-асе́ннія (неадуш.)
ле́тне-асе́нніх (адуш.)
Т. ле́тне-асе́ннім ле́тне-асе́нняй
ле́тне-асе́нняю		 ле́тне-асе́ннім ле́тне-асе́ннімі
М. ле́тне-асе́ннім ле́тне-асе́нняй ле́тне-асе́ннім ле́тне-асе́нніх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́тне-во́сеньскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ле́тне-во́сеньскі ле́тне-во́сеньская ле́тне-во́сеньскае ле́тне-во́сеньскія
Р. ле́тне-во́сеньскага ле́тне-во́сеньскай
ле́тне-во́сеньскае		 ле́тне-во́сеньскага ле́тне-во́сеньскіх
Д. ле́тне-во́сеньскаму ле́тне-во́сеньскай ле́тне-во́сеньскаму ле́тне-во́сеньскім
В. ле́тне-во́сеньскі (неадуш.)
ле́тне-во́сеньскага (адуш.)		 ле́тне-во́сеньскую ле́тне-во́сеньскае ле́тне-во́сеньскія (неадуш.)
ле́тне-во́сеньскіх (адуш.)
Т. ле́тне-во́сеньскім ле́тне-во́сеньскай
ле́тне-во́сеньскаю		 ле́тне-во́сеньскім ле́тне-во́сеньскімі
М. ле́тне-во́сеньскім ле́тне-во́сеньскай ле́тне-во́сеньскім ле́тне-во́сеньскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́тне-зялёны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ле́тне-зялёны ле́тне-зялёная ле́тне-зялёнае ле́тне-зялёныя
Р. ле́тне-зялёнага ле́тне-зялёнай
ле́тне-зялёнае		 ле́тне-зялёнага ле́тне-зялёных
Д. ле́тне-зялёнаму ле́тне-зялёнай ле́тне-зялёнаму ле́тне-зялёным
В. ле́тне-зялёны (неадуш.)
ле́тне-зялёнага (адуш.)		 ле́тне-зялёную ле́тне-зялёнае ле́тне-зялёныя (неадуш.)
ле́тне-зялёных (адуш.)
Т. ле́тне-зялёным ле́тне-зялёнай
ле́тне-зялёнаю		 ле́тне-зялёным ле́тне-зялёнымі
М. ле́тне-зялёным ле́тне-зялёнай ле́тне-зялёным ле́тне-зялёных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́тне-осе́нний ле́тне-асе́нні.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ле́тне-асе́нні ле́тне-осе́нний

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АРЭ́СА,

Раса, рака на Поўдні Беларусі, у Старадарожскім і Любанскім раёнах Мінскай вобласці і Акцябрскім раёне Гомельскай вобласці, правы прыток Пцічы (басейн Прыпяці). Даўжыня 128 км. Плошча вадазбору 3,6 тысяч км². Цячэ па Цэнтральнабярэзінскай раўніне, Прыпяцкім Палессі. Асноўныя прытокі: Таліца (справа), Солан, Нешчанка, магістральныя асушальныя каналы Слаўкавіцка-Ямінскі і Чавускі (злева).

Даліна на вялікім працягу невыразная, месцамі шырынёй 0,3—1 км. Пойма пераважна двухбаковая, ніжэй вёскі Падарэссе ў Старадарожскім раёне яе шырыня 0,1—1км. Рэчышча амаль на ўсім працягу каналізаванае, шырыня ў вярхоўі 5—10 м, у ніжнім цячэнні 30—35 м. Берагі на натуральных участках нізкія. На перыяд веснавога разводдзя прыпадае 54%, летне-асенняй межані — 30% гадавога сцёку. Летне-асеннія паводкі кожны год, зімовыя радзей. Замярзае ў 2-й палове снежня, крыгалом у 3-й дэкадзе сакавіка. Сярэднегадавы расход вады ў вусці 16,7 м³/с. Пасля пабудовы Арэскай меліярацыйнай сістэмы і Любанскага вадасховишча сцёк Арэсы значна зарэгуляваны. Крыніца водазабеспячэння сажалак рыбакамбіната «Любань». На рацэ горад Любань.

т. 2, с. 14

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРУ́ШАВАЯ ПЛАДАЖЭ́РКА

(Laspeyresia pomonella),

матыль сямейства ліставёртак, шкоднік грушы. Пашыраны ў лесастэпавых і стэпавых раёнах Еўрап. ч., на Каўказе і ў Сярэдняй Азіі. У Беларусі асабліва шкодзіць пладам грушы летне-асенніх тэрмінаў выспявання. Пашкоджаныя плады хутка загніваюць.

Крылы ў размаху 16—21 мм, цёмна-шэрыя з папярочнымі палосамі. Вусені даўж. 16—18 мм, белыя, з светла-бурай галавой. За год развіваецца 1 пакаленне. Зімуюць вусені ў коканах у дзярніне або верхнім слоі глебы. Матылі вылятаюць у перыяд цвіцення грушы, яйцы адкладваюць на плады. Вусені кормяцца мякаццю і насеннем пладоў, у жніўні выходзяць з пладоў у глебу.

т. 5, с. 467

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГІДРАЛАГІ́ЧНЫ РЭЖЫ́М,

заканамерныя перыядычныя змены стану воднага аб’екта, абумоўленыя кліматычнымі і інш. прыроднымі ўмовамі басейна. Праяўляецца як шматгадовыя, сезонныя і сутачныя ваганні элементаў гідралагічнага рэжыму — узроўню, расходу (сцёку) і т-ры вады, лядовых з’яў (гл. Лядовы рэжым), колькасці і складу наносаў, хім. саставу і канцэнтрацыі раствораных рэчываў і гідрабіял. элементаў, змяненняў рэчышча і інш. Рэжым узроўняў і аб’ёмаў вады звычайна наз. водным рэжымам. Назіранні за гідралагічным рэжымам вядуць на гідралагічных пастах і станцыях. Натуральны рэжым значна парушаецца пад уплывам гасп. дзейнасці чалавека. На тэр. Беларусі характарыстыкі гідралагічнага рэжыму вагаюцца па сезонах года, найб. ад веснавога разводдзя да летне-асенняй і зімовай межані.

В.В.Дрозд.

т. 5, с. 226

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЕЧНАЗЯЛЁНЫЯ РАСЛІ́НЫ,

расліны, укрытыя зялёным лісцем на працягу ўсяго года. У адрозненне ад летне- і зімовазялёных раслін кожны ліст вечназялёных раслін жыве некалькі гадоў (напр., ліст. лімона — 3, ігліца елкі — 8—12, хвоі — 3—5 гадоў), паступова замяняецца новым, таму гэтыя расліны называюць таксама шматгадовазялёнымі. Лісце вечназялёных раслін звычайна мае прыстасаванні, якія змяншаюць выпарэнне вады раслінай (транспірацыю) і павышаюць зімаўстойлівасць.

Характэрныя для трапічнай і субтрапічнай флоры. У краінах з умераным і халодным кліматам, у т. л. на Беларусі, трапляюцца вечназялёныя расліны барэальнага і трапагеннага паходжання, напр. хвойныя дрэвы і кусты (елка, хвоя, ядловец), некаторыя лясныя і балотныя кусцікі і шматгадовыя травяністыя расліны (брусніцы, талакнянка, багун, верас, журавіны, дзярэзы, грушанкі і інш.). Многія вечназялёныя расліны як дэкар. вырошчваюць у адкрытым грунце, аранжарэях і пакоях (напр., алеандр, лаўравішню, пальмы, плюшч, самшыт, цытрусавыя). Добрыя прадуцэнты кіслароду.

т. 4, с. 134

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)